Hernieuwde waardering in Jamaica voor geliefd cultureel icoon en taalactivist ‘Miss Lou’

Een kopie van een officiële foto van het Jamaicaanse Ministerie van Cultuur, Gender, Amusement en Sport, waarop de onthulling van het standbeeld ter ere van de poëet Louise Bennett-Coverley is te zien en die op Twitter werd geplaatst door Robert Nesta Morgan. Tijdens de ceremonie waren premier Andrew Holness en zijn vrouw, die parlementslid is voor de regio, en de zoon van Miss Lou aanwezig.

Gordon Town, klein, pittoresk en zonder pretenties, ligt ingeklemd en verscholen tussen steil oplopende heuvels langs de rivier de Hope, net buiten Kingston. Reizigers, die op weg naar de Blue Mountains vaak over het stadsplein lopen, hebben nu een reden om er stil te staan en wat te bekijken: Gordon Town was ook de thuishaven van Louise Bennett-Coverley – liefdevol “Miss Lou” genaamd – poëet, folklorist, comédienne en bovenal, voorvechtster van de Jamaicaanse taal. Op 7 september 2018, haar 99e geboortedag, waren inwoners, cultureel activisten en regeringsvertegenwoordigers allemaal vol trots aanwezig op het stadsplein om de onthulling bij te wonen van een standbeeld dat daar ter ere van haar is geplaatst.

In tegenstelling tot andere beelden van gerespecteerde nationale personen, kon dit standbeeld  de goedkeuring van het Jamaicaanse publiek wegdragen; er zijn inmiddels plannen voor een klein museum en men wil het plein een nieuwe naam geven: Miss Lou Square.

Diaspora schrijver Geoffrey Philp tweette zijn reactie op het standbeeld in het Jamaicaanse dialect:

Dat is nu precies hoe een standbeeld eruit moet zien! Geen wat zwak, machteloos, tandeloos persoon die eruit ziet alsof hij/zij nog geen mier kan dooddrukken.

Terwijl regeringsvertegenwoordigers op sociale media lyrisch werden over de onthulling van het standbeeld, informeerde universitair onderzoekster Deborah Gordon Hickling naar de lokale beschikbaarheid van Bennett-Coverley's werk, ook al werd eerder die week een schenkingsakte getekend, waarmee haar werk werd overgedragen aan de nationale bibliotheek van Jamaica:

Ik moet het vragen; waar wordt haar werk in Jamaica beheerd op een plaats waar Jamaicanen zonder meer kunnen binnenlopen en waar men alles over Miss Lou kan zien en horen? Waar vindt men de documentaire nalatenschap van haar levenswerk? […] Waar zijn de geluidsbanden, de interviews die door iedereen moeten kunnen worden gehoord en geroemd? In Canada heeft de McMaster Universiteit een kamer ingericht over haar werk. Waar kunnen wij hier verzameld werk zien over haar baanbrekend en fundamenteel werk dat onze identiteit heeft gevormd en dat zo belangrijk is voor het welzijn van Jamaica? Haar sociale interventies die zorgden dat we trots zijn op wie we zijn en ons bewust zijn van wie we zijn.

Miss Lou was altijd veel meer dan een sympathieke vertegenwoordigster van de Jamaicaanse cultuur. Haar opgewekte persoonlijkheid en komische uitvoeringen gaven een verkeerde indruk van de serieuze intentie van haar werk, namelijk het bevorderen en populariseren van het Jamaicaanse dialect, een taal waarover gedurende het koloniale tijdperk geringschattend werd gedaan:

Louise Bennett-Coverley (7 september 1919 – 26 juli 2006) een Jamaicaanse poëet, folklorist en opvoedkundige werd precies 99 jaar geleden geboren. Ze schreef en vertolkte haar gedichten en folksongs in dialect, waarmee ze de taal van ons land in stand hield en geliefd maakte. Miss Lou baande de weg voor degenen die na haar kwamen. pic.twitter.com/3aZGcoOV8V

— Wayne Chen (@wcchen) 7 september 2018

Bennett-Coverley verscheen ten tonele toen het voor Jamaica vooral belangrijk was om zijn nationale identiteit te bepalen; meer dan vijftig jaar na de onafhankelijkheid van Groot-Brittannië aarzelt men in Jamaica echter nog steeds om het dialect te omarmen. Mediapersoonlijkheid en opvoedkundige Fae Ellington, een energieke voorstander van de taal, legde haar gedachten over de verjaardag van Miss Lou vast op YouTube en Facebook:

It's September 7, Dr. The Honourable Louise Bennett Coverley would have been 99 today.
#Patriot
#Nationalist
#SocialCommentator
#Actress
#Poet
She reminded me that, ‘Yuh haffi tek kin teet suh kibba ‘eart bun’. True wud.

Het is 7 september, de achtenswaardige Louise Bennett Coverley zou vandaag 99 jaar zijn geworden.
#Patriot
#Nationalist
#Sociaal commentator
#Actrice
#Poëet
Ze herinnerde me eraan dat ‘je moet lachten om je pijn te verbergen.” Ware woorden.

In het Jamaicaans gezegd was Miss Lou bedreven in de Jamaicaanse kunst van “tek serious ting mek joke” – ga met humor om met een ernstige situatie. Zoals de schrijver Claude Mills het stelt:

Verpakt in haar slimme […] komische stijl dwong ze de maatschappij om de onplezierige waarheid over zichzelf onder ogen te zien door gebruik te maken van de bonte, multiraciale kleuren van haar verbale palet. Maar het is de krachtige, trotse en open manier waarop zij internationaal vocht voor het gebruik van de Jamaicaanse taal dat haar zo geliefd maakte bij vele Jamaicanen.

Bennett-Coverley was echter niet dogmatisch in haar aanpak. In een presentatie in 2016 in de Nationale Bibliotheek, betoogde professor Mervyn Morris:

Miss Lou probeerde de culturele onbalans te herstellen door het respect voor het Creools te versterken. Ze keurde matig Engels niet goed [‘alleen Engels’]. […] Ze aarzelde niet om zowel in het Engels te spreken en te schrijven als in het Jamaicaanse creools. Beide gingen haar even makkelijk af.

Het werk van Miss Lou weerklonk tot ver buiten de grenzen van Jamaica. Een van haar bekendste gedichten, “Colonisation in Reverse”, was een wrang commentaar op de toevloed van Caribische immigranten in het Verenigd Koninkrijk in de jaren 1950 en 1960. Ze hoorde zelf ook tot de diaspora en als zodanig introduceerde Bennett-Coverley het Jamaicaanse dialect in Canada – waar ze een aantal jaren woonde. Haar invloed in haar tweede vaderland was aanzienlijk.

Miss Lou ontving talrijke onderscheidingen en prijzen. Het standbeeld in Gordon Town is het meest recente blijk van waardering. Er zijn echter ook Jamaicanen die menen dat dit niet genoeg is om haar te eren. Cultureel activist professor Carolyn Cooper hoort bij de groep die vindt dat Miss Lou tot nationale held moet worden verheven. Tijdens een verhit debat vorig jaar, dat werd uitgelokt door opmerkingen van een ster in de danswereld en die door velen werden opgevat als respectloosheid over de nalatenschap van Miss Lou, merkte zij op:

Louise Bennetts missie gaat vooral om “black power”. Ze zei, ‘Toen ik een kind was, was bijna alles aan ons slecht, weet je; ze zeiden dat je haar niet deugde, dat zwarte mensen niet deugden en dat de taal die je sprak niet deugde. En ik weet dat veel mensen die ik kende helemaal niet slecht waren – Het waren aardige mensen en spraken deze taal.’

De steeds terugkerende belediging aan het adres van Miss Lou is […] onze voortdurende weigering om de kracht van onze Jamaicaanse taal te erkennen. Thuis en op school! Het Ministerie van Onderwijs moet garanderen dat ieder kind in zijn of haar moedertaal les kan krijgen. Dat is een mensrecht. Dat is een van de manieren waarop we Louise Bennett de komende generaties zullen blijven eren. En als we toch bezig zijn, zouden we het feit dat Miss Lou een nationale held is officieel moeten erkennen.

Of Miss Lou nu een officiële status krijgt of gewoon wordt gezien als een culturele legende, het lijkt erop dat Jamaicanen meer waardering krijgen voor de betekenis van haar werk en het belang van de taal als de meest fundamentele uitdrukking van cultuur.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.