Een gebouw van een algemeen ziekenhuis zoals je die vaak in Roemenië ziet. Deze staat in Roman, een stad in het oosten van het land. Foto van Andrei Stroe, via Wikipedia, CC BY 3.0.

Sinds Roemenië in 2007 is toegetreden tot de Europese Unie (EU) worstelt het land met de enorme stroom medici die uit het land vertrekken. Het grootste slachtoffer van dit toenemend gebrek aan menselijk kapitaal is de medische zorg voor kinderen.

In plaatsen buiten de metropool Boekarest hebben verschillende ziekenhuizen maar één dienstdoende kinderarts. Als deze arts vakantie heeft, moet de afdeling sluiten omdat het steeds moeilijker is om vervanging te vinden.

Volgens gegevens uit 2017 en 2016 van het Roemeense instituut voor statistiek is het aantal dokters op het platteland [en] sinds 2015 slechts gering toegenomen. De meesten artsen accepteren het lagere salaris niet of willen niet met de inferieure apparatuur van de plattelandsklinieken werken. In plaats daarvan kiezen ze voor een baan in de grotere steden of zijn ze geïnteresseerd in de vele aanbiedingen voor werk in het buitenland.

De medische uitgaven per hoofd van de bevolking [en] zijn in Roemenië al het laagst van heel de EU terwijl dit land de hoogste kindersterfte heeft. Op beide punten doet Bulgarije [en] het net wat beter. Dit land werd ook in 2007 lid van de EU en kampt met dezelfde problemen door verlies aan menselijk kapitaal.

In 2016 werden er in Roemenië bijna 10 sterfgevallen per 1000 levendgeborenen geregistreerd – een significante daling [en] ten opzichte van de 15 sterfgevallen per 1000 levendgeborenen uit 2003, maar nog steeds ruim boven het EU-gemiddelde van 3,7 per 1000 levendgeborenen.

Ioana Moldovan, een documentaire-fotografe die verslag deed van het tekort aan kinderartsen, schreef vorig jaar op haar website [en]:

Roemenië heeft een bevolking van bijna 20 miljoen inwoners. Op het platteland zijn de helft minder artsen werkzaam dan in de steden, maar op het platteland woont wel de helft van de bevolking. De gezondheidszorg wordt overstroomd door crises en eindeloze problemen. In de 27 jaar na de anticommunistische revolutie van 1989 heeft het land tenminste 25 ministers van volksgezondheid gehad. Tot nu toe kon geen één minister ervoor zorgen dat de westerse standaard voor patiëntenzorg werd bereikt.

In een verklaring voor Global Voices bevestigt Dr. Constantin Giosanu, een kinderarts en coördinator bij de IMED Foundation [ro], dat de meeste openbare ziekenhuizen in Roemenië financiële steun ontvangen uit overheidsfondsen, maar:

…niet genoeg om het werk correct uit te voeren, de bijdragen komen laat en deze worden door de managers van die ziekenhuizen soms inadequaat besteed.

Om het nog erger te maken heeft Roemenië ook het laagste percentage verpleegkundigen en vroedvrouwen [en] per hoofd van de bevolking in Europa. In de ziekenhuizen ontbreken vaak de basisbenodigdheden voor hun werk en specialistische behandelingen zijn alleen mogelijk als de patiënt zelf de benodigdheden aanlevert.

Door dergelijke stressvolle omstandigheden en lage salariëring is omkoping in de staatsziekenhuizen een normale aangelegenheid. Het is bekend dat patiënten geld of andere “geschenken” [en] aan dokters en verpleegkundigen geven om er zeker te zijn dat ze de zorg krijgen die nodig is om te overleven.

Volgens een analyse [en] van OpenDemocracy werden in 2016 zevenenzeventig oncologen op het platteland van omkoping beschuldigd omdat ze specifieke kankermedicijnen hadden voorgeschreven aan patiënten in ruil voor een reis naar India.

Eén kinderarts voor 200.000 mensen

De stad Tulcea [en] heeft maar 361 dokters bij een bevolking van meer dan 70.000 mensen en dat is in Roemenië een van de laagste percentages artsen per hoofd van de bevolking.

In augustus 2016 hebben tientallen ouders geprotesteerd [ro] tegen de rampzalige staat van de kinderafdeling van hun districtsziekenhuis. Het ziekenhuis dat zorg verleent aan zo'n 200.000 inwoners afkomstig uit Tulcea en de dorpen in de omgeving, heeft maar één kinderarts in dienst en de afdeling moet sluiten wanneer hij op vakantie is.

In 2017 is de afdeling bijna een jaar dicht geweest omdat er helemaal geen gekwalificeerde artsen beschikbaar waren. Begin 2018 werd er eindelijk een kinderarts aangesteld en ging de afdeling weer open. Maar omdat er slechts één specialist aanwezig is, moeten de gezinnen met hun kinderen nog steeds uren wachten voordat ze worden geholpen.

Daarnaast maakte het ziekenhuis in 2017 bekend dat bij alle specialismen artsen te weinig waren. Er stonden op dat moment 33 vacatures open, maar niemand toonde interesse.

De manager van het ziekenhuis in Tulcea, Tudor Năstăsescu beschreef in de ZF media [ro] de situatie als volgt:

Situaţia este exact ca în restul ţării. Avem probleme în toate specializările. Noi scoatem la concurs şi încercăm să ne comportăm bine cu oamenii care vin, să nu fie un stres în plus pentru ei, le plătim o chirie, dar nu mai interesează pe nimeni. Eu primesc lunar oferte de a lucra în străinătate.

De situatie is precies hetzelfde als in het rest van het land… Het is voor ons een wedstrijd. Tegelijk proberen we de mensen die komen netjes te behandelen zodat ze niet nog meer stress hebben. We bieden aan om de huur voor ze te betalen, maar het kan ze niet meer schelen. Ik krijg zelf ook maandelijks aanbiedingen om in het buitenland te gaan werken.

De situatie is in andere districten zoals Calarasi, Giurgiu en Ialomita [en] precies eender. Tegelijkertijd werken meer dan 12.500 oftewel 22 procent van alle Roemeense dokters in de hoofdstad Boekarest.

In het gemeenteziekenhuis van Drăgăşani in het westelijke district Valcea  [en] gebeurde iets vergelijkbaars. In dit ziekenhuis moest in juli 2017 de kinderafdeling [ro] gesloten worden toen de enige kinderarts uit het ziekenhuis twee weken betaald verlof opnam. Omdat in Drăgăşani maar twee functionerende ambulances waren, was het risico voor de gemeenschap groot dat het bij een noodgeval verkeerd zou aflopen.

Hoe komt Roemenië uit deze crisis? Dr. Giosanu ziet een mogelijkheid:

Ik denk dat het aan de dokters en de media is om de bevolking en de patiënten [voor de lange termijn] op te voeden zodat ze corruptie, slecht management in de zorg en slechte patiëntenzorg niet langer accepteren. Dan zal het systeem zich op dezelfde wijze ontwikkelen als in West-Europa.