Vrouwen staan in de rij om te stemmen tijdens de parlementsverkiezingen in Egypte in 2011. Foto gepubliceerd door UN Women op 2 december 2011. Gebruikt onder Creative Commons licentie.

In 2015 rapporteerde Hala Yousef, de Egyptische minister van bevolking, dat van alle huwelijken die in Egypte worden voltrokken, 15% kindhuwelijken zijn. Hoewel de huwbare leeftijd in 2008 is verhoogd tot 18 jaar, is deze praktijk in het hele land nog steeds gangbaar, vooral in de armere streken.

Behalve dat de rechten van kinderen worden geschonden, leiden deze praktijken vaak tot direct geweld tegen kinderen, bijna altijd meisjes. Een onderzoek uit 2001 wijst uit dat 29 procent van de getrouwde kinderen door hun echtgenoten zijn geslagen. In 2014 rapporteerde het American University of Cairo's Social Research Center dat 27 procent van de meisjes voor hun achttiende zijn getrouwd en lichamelijk mishandeld door hun echtgenoten.

Bovendien wordt in een rapport uit 2016 door een VN-panel de conclusie getrokken dat het vervolgen van bekende verdedigers van vrouwenrechten tot gevolg heeft dat Egypte nog steeds laag scoort op het gebied van vrouwenrechten:

Het voortdurend vervolgen van verdedigers van vrouwenrechten zoals Azza Soliman en Mozn Hassan … bevestigt en versterkt een patroon van systematische onderdrukking van de Egyptische vrouwenrechtenbeweging, met als doel om degenen die onvermoeibaar strijden voor gerechtigheid, mensenrechten en gendergelijkheid de mond te snoeren en te intimideren.

Over deze kwesties sprak Global Voices met Samah Mansur, een Egyptische activiste die zich al meer dan tien jaar inzet voor vrouwenrechten.

Egyptische vrouwenrechtenactiviste Samah Mansur. Foto gebruikt met toestemming.

Mansur werkt op het departement voor gendergelijkheid en vrouwenrechten van het Appropriate Communication Techniques for Development Center (ACT). Ze is lid van het initiatief “Say No To Child Trafficking”, een groep die toezicht houdt op kinderhandel en kindhuwelijken in Egypte en dit schriftelijk vastlegt. Mansur hielp ook mee met het opzetten van “I Saw Harassment”, een initiatief waarmee men bewustwording wil creëren en seksuele intimidatie in Egypte wil bestrijden.

In 2007 ontving ze een prijs van de United Nations Development Fund for Women [UNIFEM] voor haar onderzoek naar het bestrijden van geweld tegen vrouwen.

Nevena Borisova (NB): Hoe ben je begonnen met je in te zetten voor vrouwenrechten?

Samah Mansur (SM): Ik heb het geluk uit een gezin te komen waar vrijwilligerswerk als heel belangrijk wordt gezien. Mijn ouders geloofden dat het mooiste geschenk dat ze me ooit konden geven is om mensen in nood te helpen. Ik mocht heel veel tijd besteden aan liefdadigheidsprojecten en opvangcentra voor wezen, mishandelde vrouwen en mensen in nood, afgezien van wat me op school werd geleerd, en werd zo opgevoed tot de gelukkige vrijwilliger die ik nu ben. Sinds 2003 zet ik me in voor de non-profit sector en heb me aangesloten bij Appropriate Communication Techniques for Development (ACT), die zich bezighoudt met alle soorten van geweld tegen vrouwen. Ik heb geluk omdat ik in staat ben om te kiezen wat ik doe en heel erg veel houd van alles wat ik doe.

NB: Je bent lid van het initiatief ‘Say No to Child Trafficking’. Hoe groot is het probleem in Egypte en welke maatregelen moeten er worden genomen?

SM: In Egypte zijn kindhuwelijken en kinderhandel een maatschappelijk fenomeen dat voornamelijk meisjes treft die in extreme armoede leven op het platteland, maar het komt ook steeds meer voor in stedelijke gebieden en Opper-Egypte. Twaalf procent van de meisjes trouwt voor hun achttiende. Een van de factoren die bijdragen aan dit fenomeen zijn welgestelde mannen uit Egypte en de Arabische regio, inclusief de Golfstaten, die regelmatig Egypte bezoeken voor het sluiten van “tijdelijke en toeristische huwelijken” met minderjarige meisjes. Meisjes jonger dan veertien jaar worden gedwongen om te trouwen. Deze huwelijken worden vaak gefaciliteerd door de ouders van het meisje en gearrangeerd door huwelijksmakelaars, sjeiks, advocaten, leiders van de gemeenschap enz. die steekpenningen aannemen voor het registreren van deze illegale huwelijken van minderjarige meisjes. Na een tijdje, verkeren deze kindbruidjes in zeer kwetsbare omstandigheden. Ze worden zwanger in de steek gelaten, gedwongen om ver van huis als dienstmeisje te werken in de huishouding of moeten in veel gevallen een abortus ondergaan. Door deze huwelijken, die als een vorm van kinderhandel en moderne slavernij worden beschouwd, worden jonge bruidjes gedwongen om als huishoudster en dienstmeisje te werken en worden uitgebuit. Speciale tussenpersonen ontvangen voor hen een maandelijkse toelage. Het geld gaat naar de werkloze broers en vader van het meisje.

NB: Je hebt meegeholpen aan het opzetten van het initiatief ‘I Saw Harassment’. Kun je wat meer vertellen over seksuele intimidatie van vrouwen in Egypte? 

SM: Seksuele intimidatie is in Egypte een groot probleem. Onderzoeken tonen aan dat een ruime meerderheid van de vrouwen, vaak op straat of in het openbaar vervoer, te maken heeft gehad met seksuele intimidatie. Het is een diep-geworteld probleem. Daarom heb ik meegeholpen aan het opzetten van het initiatief ‘I Saw Harassment’ dat zich bezig houdt met het toezicht houden op seksueel geweld tegen vrouwen en dit schriftelijk vast te leggen.

NB: Hoe zit het met de carrièremogelijkheden voor vrouwen in Egypte?

SM: Egypte staat laag op de ranglijst voor gendergelijkheid. Op de 2015 Global Gender Gap Index, staat Egypte op de 136e plaats van de 145 landen wereldwijd. Het percentage werkende vrouwen is beduidend lager (26% versus 79%) evenals het percentage geschoolde vrouwen (65% versus 82% mannen).