Mahmoud Abu Zaid, ook bekend als Shawkan, wordt al meer dan 900 dagen gevangen gehouden na verslag te hebben gedaan over de opruiming van het Raba'a el Adaweyakamp in Caïro ter ondersteuning van afgezette president Mohammed Morsi. Foto gedeeld op Twitter door @Ciluna27.

Het Netizen Report van Global Voices Advocacy biedt een momentopname van de uitdagingen, overwinningen en opkomende trends op het gebied van internetrechten overal ter wereld.

Het Egyptische parlement bespreekt momenteel een wetsvoorstel [Engels – alle links, tenzij anders aangegeven] dat sociale mediagebruikers in Egypte verplicht om zich bij een overheidsinstantie te registreren om sociale mediawebsites zoals Facebook en Twitter te kunnen gebruiken.

Binnen zes maanden na invoering van de wet zouden gebruikers zich op de overheidswebsite moeten registreren met hun echte naam en nationale ID-nummer om gebruik te kunnen maken van sociale medianetwerken. Het niet opvolgen van deze wet zou een gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden en een boete kunnen opleveren. Het wetsvoorstel, dat door 60 parlementsleden wordt ondersteund, zal binnenkort worden besproken door de wetgevende en grondwettelijke parlementaire commissies alvorens naar een plenair debat te worden doorverwezen.

Op 8 mei diende een ander parlementslid een wetsontwerp in dat strengere straffen voorstelt voor mensen die vervolgd zijn voor het beledigen van de president en hooggeplaatste ambtenaren. De Egyptische wet stelt beledigingen van de president en staatsinstellingen reeds strafbaar. Volgens juridische experts van het Tahrir Institute for Middle East Policy zou het voorgestelde wetsontwerp echter gevangenisstraffen en strengere boetes opleggen. De goedkeuring van de wet zou ervoor kunnen zorgen dat mensen die vervolgd zijn voor het beledigen van de president een celstraf van maximaal drie jaar boven het hoofd komt te hangen.

Indien aangenomen zouden deze wetten voortbouwen op een politiek klimaat waarin het recht op vrijheid van meningsuiting en vergadering al jarenlang constant bedreigd wordt.

Een prominent voorbeeld hiervan is het verhaal van Mahmoud Abu Zeid (ook bekend als Shawkan), een populaire fotograaf, die in augustus 2013 werd gearresteerd toen hij Egyptische veiligheidsagenten fotografeerde die onnodig geweld tegen demonstranten gebruikten. De demonstranten waren zich aan het verzetten tegen de militaire coup die verkozen president Mohammed Morsi uit zijn macht had ontzet.

Shakan bevindt zich al bijna vier jaar in voorlopige hechtenis en wacht zijn proces af samen met meer dan 700 betogers die tijdens hetzelfde incident werden gearresteerd. De rechtszaak is voor het laatst op 20 mei uitgesteld, nadat gevangenisautoriteiten er niet in slaagden de aangeklaagden van de gevangenis naar de rechtszaal te verplaatsen, aldus mensenrechtengroepen [ar]. Shawkan zou tot de doodstraf veroordeeld kunnen worden op basis van beschuldigingen die door mensenrechtengroepen als verzonnen worden bestempeld, zoals wapenbezit, illegale samenkomst, moord en poging tot moord.

In een andere zaak sprak een strafhof in de stad Giza de journalisten Hany Salah-el-Deen en Mosad Al-Barbary vrij. Zij waren gearresteerd wegens hun verslaggeving van een pro-Morsi sit-in op het Raba'a Al-Adawiyaplein in Caïro. Het hof verminderde ook de vonnissen van Abdullah al-Fakharany, Samhi Mustafa en Mohamed al-Adly van 25 tot 5 jaar. Zij waren allemaal gearresteerd tijdens hetzelfde incident.

Tunesische activist verhoord over uitgelekte documenten

Op 3 mei verhoorden Tunesische instanties Sami Ben Gharbia gedurende zes uur. Hij is medeoprichter van het onafhankelijke mediaplatform Nawaat en van het Global Voices Advocacy-project. Ben Gharbia werd voornamelijk ondervraagd over een uitgelekt actieplan [ar] van de president van de republiek. Dit plan duidde op een sterke steun van de president voor een controversieel wetsontwerp dat amnestie zou verlenen aan zakenmensen en ambtenaren die zijn aangeklaagd voor corruptie onder het regime van voormalig dictator Zine el-Abidine Ben Ali, mits zij eventueel onrechtmatig verkregen geld teruggeven.

Op 21 april publiceerde Nawaat dit document dat een licht werpt op de strategieën van de president om te lobbyen voor de ondersteuning van het wetsvoorstel. Ben Gharbia weigert zijn bronnen bloot te geven in overeenstemming met artikel 11 van de nationale persvoorschriften die journalisren bronbescherming biedt. Op 9 mei verscheen hij echter als getuige in de rechtszaak voor een rechtbank in Tunis.

Zal China sociale mediagebruikers dwingen hun ID bij de deur te laten zien?

Volgens nieuwe regelgeving uitgegeven door het voorlichtingsbureau van de staatsraad zullen Chinese sociale mediagebruikers wellicht toestemming moeten verkrijgen voordat ze nieuws op sociale media mogen schrijven of verspreiden. De regelgeving bevat ook een voorziening voor de registratie van echte namen, waarover diverse analisten speculeren dat het is bedoeld om anonieme reacties op sociale media-items te verwijderen. Het is onduidelijk hoe de autoriteiten van plan zijn de regelgeving te implementeren; het lijkt nagenoeg onmogelijk om dit op grote schaal te doen. Op sociale media suggereren Chinese netizens (internetburgers) dat de regels alleen selectief zullen worden toegepast om onafhankelijk journalisme door burgers te beteugelen.

Zien we elkaar op WeChat? Niet in Rusland

Op 4 mei blokkeerde de Russische federale censor WeChat, de grootste Chinese mobiele applicatie om berichten te versturen. Volgens Roskomnadzor heeft WeChat verzuimd zich bij de federale overheid te registreren als een “organisator van informatie en verspreiding” Deze aanduiding maakt deel uit van een wet uit 2014 waaronder de Russische overheid een lijst bijhoudt van onlinediensten die “de verspreiding van informatie regelen” en deze verantwoordelijk kan houden om op verzoek van de autoriteiten content te verwijderen en gebruikersgegevens te onthullen. Vandaag de dag omvat de lijst websites zoals Vkontakte en Odnoklassniki (de twee populairste sociale netwerken in Rusland), het image board 2ch.hk, het e-mailprogramma Mail.ru en tientallen andere diensten.

Turks hof beveelt Wikipedia offline te gaan

Een Turks hof heeft geoordeeld om Wikipedia te blokkeren in Turkije nadat websitebeheerders weigerden twee Engelstalige pagina's te verwijderen die beweerden dat Turkije jihadisten in Syria ondersteunde. Volgens het ministerie van Transport, Zeevaart en Communicatie werd de website geblokkeerd omdat deze “een informatiebron was geworden die samenwerkte met groepen die een lastercampagne tegen Turkije voeren in de politieke arena”. Het is de eerste keer dat het land de website volledig heeft geblokkeerd en Turkije sluit zich zodoende aan bij China als een van de weinige landen ter wereld die Wikipedia geheel blokkeert.

Het Verenigd Koninkrijk kan niet stoppen met rondsnuffelen

De Britse overheid bevindt zich middenin een ‘gerichte raadpleging’ met betrekking tot de toegenomen bevoegdheden voor toezicht. Volgens documenten die deze week zijn uitgelekt dwingen deze bevoegdheden ISP's ertoe realtimecommunicatie te controleren en backdoors te installeren om encryptie te kraken. De overheid heeft telecombedrijven en inlichtingendiensten, maar geen andere technologiebedrijven of maatschappelijke organisaties, geraadpleegd over het voorstel. Desondanks blijft de raadpleging doorgaan tot en met 19 mei en reacties van leden van het publiek mogen naar het ministerie van Binnenlandse Zaken worden verstuurd.

Abonneer je per e-mail op het “Netizen Report”