- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Bezoek aan een psychiatrische kliniek in Moskou

Categorieën: Oost- & Midden-Europa, Rusland, Burgermedia, Gezondheid, Media & journalistiek, Mensenrechten, RuNet Echo
[1]

Vera Shengelia. Foto: Anna Shmitko / Facebook

Vera Shengelia is een Russische journaliste, activiste in de geestelijke gezondheidszorg, en lid van de raad van bestuur van de Life Route Foundation [2] [ru – alle links] in Moskou, een stichting die hulp biedt aan jongvolwassen en volwassen gehandicapten. In de afgelopen jaren, zo vertelde Shengelia aan RuNet Echo, heeft ze een jongeman in het speciaal geholpen. De jongeman is door zijn familie naar een psychiatrische kliniek gestuurd en geplaatst. Ze bezocht hem in een gebouw even buiten Moskou, maar hij is onlangs overgeplaatst naar een kliniek in de stad.

Vorige week zag Shengelia de jongeman in zijn nieuwe thuis waar ze schrok van de levensomstandigheden. Op 16 maart beschreef ze haar ervaring [3] op Facebook en kreeg meer dan 450 shares en 1700 reacties. RuNet Echo publiceert hieronder de Engelse vertaling van haar bericht.

сколько раз я была на всех этих дискуссиях, круглых столах про советского человека. его культурный код, ценности, вот это все.
сегодня за пять минут все поняла. приехала в интернат для взрослых. психоневрологический как они это называют. поднялась на второй этаж. а там этот запах. на ужин рыба с картошкой. и вот если у вас начинается паническая атака от этого запаха — вот ваш культурный советский код.
разодрала воротник, уйти я не могла, поднялась еще этажом выше. там пластиковая дверь на засове. в ней продолговатое окошко. и оттуда как животные из загона на меня смотрят живые люди. с десяток мужиков в одинаковой одежде. я даже кивнуть не смогла.
господи, это же я двумя часами раньше рассказывала студентам про концепт достоинства, про права человека, про столпы социальной журналистики, про разговор на равных, про то, что любой человек это всегда человек.
и сама от страха, от этой рыбы стала искать глазами кого-нибудь в халате, какого-нибудь надсмотрщика, кого-нибудь, кто бы меня защитил.
навещала мальчика. хорошего, домашнего мальчика — учился на политологии в мгу, чинит компьютеры, переписываемся иногда по английски.
его только перевели. совсем не узнала. черный. медленный. голос дрожит, как в этих страшных фильмах про гестапо. не смог сам открыть печенье даже.
и оттуда из раковины, из под этой ваты говорит мне — Вера, лучше бы меня в тюрьму посадили. я бы уже вышел.
говорит — я думаю, что чем-то я прогневал бога. чем же он прогневал? тем, что у него умерла мама? а остальные родственника вот так его быстро упихали.
курить водят два раза в день. строем. телефон отобрали. ужин в шесть. в шесть часов у взрослого мужика ужин. и потом все. это такое наказание? это такая тюрьма? это что?
на выходе встретила замдиректора, мы знакомы. говорю — отдайте телефон парню. он же только приехал, не знает никого, ему страшно.
всегда же можно попросить позвонить у старшей медсестры, говорит. от свободы, Вера, говорит, такие страшные вещи бывают. дедовщина, например.
привезла печенья. купила кофе в автомате. сходили покурить.
мне, говорит, так неудобно тебе это говорить, но я здесь совсем не могу в туалет ходить: здесь открытые кабинки, я стесняюсь.
я не боюсь людей с ментальными нарушениями, с инвалидностью. я боюсь фашизма, боюсь, когда людей держат как коров. боюсь вашей жареной рыбы, гребаные вы суки. ни конца этому говну, ни края.

Ik ben ontelbare keren bij discussies en rondetafelconferenties geweest waar we de “Sovjetmens” en zijn culturele code, zijn waarden enzovoort onderzochten. Vandaag, binnen slechts vijf minuten, heb ik eindelijk alles begrepen.

Ik bezocht een verpleeghuis voor volwassenen – door hen een neuropsychiatrisch centrum genoemd.

Ik begaf me naar de tweede verdieping, waar een afschuwelijke geur me tegemoet kwam. Hun avondeten bestond uit gefrituurde vis en aardappelfrieten. Als je op zoek bent naar de “Culturele code van de Sovjetmens”, dan is de paniekaanval die deze geur oproept genoeg.

Ik trok mijn kraag omhoog, niet in staat om weg te gaan, en ging nog een verdieping hoger. Daar zag ik een gesloten, met kunststof gepantserde deur. Ik keek door een klein, langwerpig raampje en zag levende personen die mij, als dieren in een kooi, aankeken. In de ruimte bevonden zich een twaalftal personen, die allemaal dezelfde kleding droegen. Ik was niet eens in staat om ze toe te knikken.

Mijn God! Nog maar twee uur daarvoor had ik een zaal vol studenten toegesproken over het concept van de waardigheid, over mensenrechten, over de pijlers van de maatschappelijke journalistiek, over als gelijkwaardige personen met elkaar praten en over dat elk persoon altijd een mens is. Nu, uit pure angst, en vanwege die afschuwelijke vislucht, speurde ik de kamer af op zoek naar iemand in een witte jas, een supervisor – naar iemand die mij zou kunnen beschermen.

Ik bezocht een jongeman – een eenvoudige, brave jongen die politieke wetenschappen had gestudeerd aan de Staatsuniversiteit van Moskou. Hij repareert computers en correspondeert soms met vrienden in het Engels. Ze hebben hem hier zomaar naar toe gebracht. Ik had dat nooit verwacht. Hij was down en zag er slecht uit. Zijn bewegingen waren traag. Zijn stem trilde, als in een van die afschuwelijke films over de Gestapo. Ik had koekjes voor hem meegebracht, maar het lukte hem zelfs niet om de doos open te maken.

[4]

Foto: InLiberty / Facebook

En vanuit deze diepe put van wanhoop, vanonder al die zware dekens, zegt hij tegen mij: ‘Vera, het was beter geweest als ze me in de gevangenis hadden gezet. Dan was ik nu al vrijgelaten.’ Hij zei: ‘Ik denk dat ik iets heb gedaan dat de toorn van God heeft opgewekt.’

Maar wat heeft hij gedaan om iemands woede op te wekken? Dat zijn moeder is gestorven? Dat de rest van zijn familie hem hier heeft gedumpt?

Tweemaal daags worden ze hieruit gehaald om te roken, allemaal op een rij. Zijn telefoon is hem afgepakt. Het avondeten is om klokslag zes uur. Een volwassen man moet om zes uur ‘s avonds eten. En dat was het dan. Is dit een soort straf? Is dit een soort gevangenis? Wat is dit?

Als ik naar buiten ga, ontmoet ik de onderdirecteur van de instelling. We kennen elkaar al. Ik zeg tegen hem: ‘Geef die jongen zijn telefoon terug. Hij is hier nog maar net. Hij kent niemand en hij is doodsbang.’ De onderdirecteur zegt dat als de jongen wil bellen hij dat altijd aan de hoofdzuster kan vragen. ‘Vera’, zo zegt hij tegen me, ‘er gebeuren hele enge dingen als je begint met het toestaan van vrijheden. Ontgroening, bijvoorbeeld.’

Ik liet de koekjes staan. Ik haalde koffie uit de automaat en ging naar buiten om een sigaret te roken. Toen ik terug kwam, zei de jongen ongemakkelijk tegen me dat hij hier niet eens naar het toilet kan. De hokjes hebben geen deuren, alles is open, en hij schaamt zich.

Ik ben niet bang voor mensen met een lichamelijke of geestelijke handicap. Maar ik ben wel bang voor fascisme en ik ben bang als mensen als vee worden opgesloten. Ik ben bang voor jullie gefrituurde vis en patat. Ik ben bang als er geen grens of einde komt aan deze shit.

Deze tekst verscheen oorspronkelijk in het Russisch op Facebook en werd geschreven door de Russische journaliste en activiste in de geestelijke gezondheidszorg Vera Shengelia. Het oorspronkelijke bericht vind je hier [3].