- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Bulgarije: hoe vluchtelingen geen probleem maar een oplossing kunnen zijn

Categorieën: Midden-Oosten & Noord-Afrika, Oost- & Midden-Europa, Bulgarije, Hongarije, Syrië, Turkije, Burgermedia, Geschiedenis, Humanitair ingrijpen, Internationale betrekkingen, Mensenrechten, Migratie & immigratie, Oorlog & conflicten, Politiek
Refugee children resettled in Bulgaria after the Balkan Wars. Photo: Wikipedia, Public Domain. [1]

Vluchtelingen die de Balkanoorlog in Griekenland ontvluchtten vestigden zich in 1913 in Bulgarije. Veel van de huidige Bulgaren zijn directe nakomelingen van de stroom vluchtelingen die de afgelopen twee eeuwen succesvol in de Bulgaarse maatschappij integreerde. Foto: Wikipedia, Publiek Domein

Vluchtelingen die oorlog en vervolging in Syrië, Irak, Afghanistan en andere landen ontvluchten, volgen de zogenoemde Balkanroute van Turkije naar Hongarije op zoek naar een beter leven in West-Europa. Sommige Europese regeringen blijven ze met vijandigheid ontvangen. Mainstream rechtse politici gebruiken de aanwezigheid van vluchtelingen om hun achterban te intimideren. In andere landen is de vluchtelingencrisis een excuus voor activiteiten van paramilitaire milities [2] [en].

Als je ook van mening bent dat dit een verkeerde aanpak is, dan is hier nog een argument om aan je arsenaal toe te voegen.

In een recent nieuwsbericht [3] [en] van het Balkan Investigative Reporters Network (BIRN) over Bulgarije wordt het verhaal verteld van een Syrische vluchteling. Het illustreert hoe vluchtelingen oplossingen kunnen bieden voor bepaalde bestaande problemen – in dit geval het vinden van getalenteerde werknemers voor sectoren met een tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten.

De Bulgaarse verwerkende industrie heeft een tekort aan 50.000 mensen. De eerste voorwaarde voor werknemers is om naast hun moedertaal een tweede taal te spreken. Bedrijven die vanuit Bulgarije werken leveren namelijk diensten over de hele wereld,’ zegt Vasil Velichkov, eigenaar van het bedrijf Sensika in Sofia, tegen BIRN.

Hoog opgeleide vluchtelingen zoals de 33-jarige Syrische journalist en professor literatuur Elias Sulaiman, leveren een bijdrage aan het vullen van die leemtes. Sulaiman kwam in 2013 in Bulgarije aan, op doorreis naar Duitsland of Zweden. Omdat hij daar echter enige tijd bleef hangen om als vrijwilliger andere vluchtelingen te helpen, zag hij dat er arbeidskansen lagen in de groeiende IT-sector. Hij is nu in dienst bij een Bulgaars outsourcing bedrijf en stichtte een gezin met een Bulgaarse. Een belangrijke factor voor zijn succes was zijn kennis van Arabisch en Spaans.

Het Bulgaarse bedrijfsleven is er op zijn beurt in geslaagd om de regering over te halen de procedure te versoepelen voor het verkrijgen van een Europese Blauwe Kaart, een werk- en verblijfsvergunning voor hoogopgeleide arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie. Door een relatief gebrek aan overheidssteun aan vluchtelingen is het geval van Sulaiman echter een uitzondering.

Refugee family arriving in Europe. Photo: International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, CC BY-NC-ND. [4]

Een Irakees gezin arriveert in Europa. Foto: Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen, CC BY-NC-ND.

Bulgarije is niet het enige land dat te kampen heeft met een tekort aan arbeidskrachten – of zal dat in ieder geval na verloop van tijd niet blijven. De meeste Europese landen, ook de niet-Europese lidstaten, hebben te maken met een vergrijzing van de bevolking. Als er niets verandert, zullen er heel veel arbeidskrachten nodig zijn om in de nabije toekomst diverse vacatures te vervullen.

Bulgarije heeft in zijn recente geschiedenis al gezien dat zijn inwoners het land massaal verlieten. Reeds jaren geleden, nadat Bulgarije lid was geworden van de Europese Unie, verruilden veel arbeiders het land voor de groenere weiden in de rijkere landen van de Europese Unie. Zo vertrokken veel Bulgaren naar Engeland om als aardbeien- en tomatenplukker aan de slag te gaan en vertrokken Bulgaarse vrouwen naar Griekenland om als kamermeisje in hotels te gaan werken.Wie in die tijd Bulgarije bezocht, hoorde de plaatselijke bevolking vaak klagen dat de jongeren en vrouwen waren ‘verdwenen’.

‘Niet investeren in vluchtelingen is een gemiste kans’

Vluchtelingen die naar Europa komen, worden echter niet altijd behandeld als potentiële, participerende leden van de samenleving.

De Verklaring van Bratislava [5], die op 16 september 2016 werd aangenomen tijdens de informele bijeenkomst van 27 Europese staatshoofden en regeringsleiders (zonder Engeland), is geschreven in een taal die meer aan een staat van oorlog dan aan een humanitaire crisis doet denken. Zo wordt er bijvoorbeeld gesproken over de ‘bereidheid van een aantal lidstaten om onmiddellijk hulp te bieden bij de versterking van de bescherming van de Bulgaarse grens met Turkije en het blijvend steunen van andere grenslidstaten, de frontliniestaten (vetgedrukte letters toegevoegd).’

Vluchtelingen en migranten blijven een kwetsbare groep die risico loopt te worden mishandelt. Politico.com schreef [6] [en] dat mensenrechtenorganisaties in Hongarije zich zorgen maken over het feit dat de internationale gemeenschap zich afwendt van verschillende vormen van machtsmisbruik aan de Hongaarse grens.

Hongarije ‘mishandelt deze mensen voordat ze naar Servië worden teruggestuurd’

Europa heeft in de afgelopen honderd jaar meerdere malen een vluchtelingencrisis meegemaakt. Ondanks morele overwegingen antwoordden regeringen zelden met empathie. Veel van de landen op de huidige Balkanroute namen ballingen op en waren een bestemming voor mensen die op de vlucht waren na de Balkanoorlogen, de Eerste Wereldoorlog, de Holocaust [12], de Hongaarse Opstand [13] van 1956 en de ‘etnische zuiveringen’ in de jaren ‘90 in voormalig Joegoslavië.

…de geschiedenis schaart zich uiteindelijk aan de kant van degenen die vluchtelingen helpen, niet aan de kant van degenen die hen verguizen.

De geschiedenis heeft aangetoond dat misplaatste bureaucratie in veel gevallen net zoveel menselijk leed kan veroorzaken als regelrecht racisme en onverdraagzaamheid. Veel van de geweldplegers tijdens bovengenoemde historische gebeurtenissen beweerden later dat ze blindelings ‘bevelen opvolgden en regels naleefden’.

Het Centrum voor Rechtshulp ‘Voice in Bulgaria’ publiceerde een rapport over zijn bevindingen over de rechtskundige en humanitaire aspecten van detentie van meer dan 30.000 migranten en asielzoekers in 2015 en meer dan 5000 gedurende de eerste vijf maanden van 2016. Het merendeel van de ondervraagden was afkomstig uit Syrië, Afghanistan en Irak.

Detentie van #migranten [17] in Bulgarije: download het volledige rapport https://t.co/OFrmsp49rJ [20]

Of bezoek de website: https://t.co/XWUMP8AUXe [18]

Het rapport bevestigt de praktijk van ‘routinematige detentie die in de meeste gevallen eerder is gebaseerd op het beleid voor het “dealen” met toegenomen migratiestromen dan op een individuele beoordeling van het specifieke geval. Detentie wordt als noodzakelijk gezien en opgelegd met het uiteindelijke doel om deze personen het land uit te zetten.’

In het rapport wordt bovendien de zorgwekkende houding beschreven ten opzichte van alleenstaande minderjarige asielzoekers en corrupte praktijken tijdens de hechtenis.

Het zou voor zowel vluchtelingen als gastlanden weldadig kunnen zijn om uit deze ongastvrije mindset te stappen.

In 2014 hield Melissa Fleming van VN-vluchtelingenagentschap een TED-talk over de noodzaak vluchtelingen te helpen bij de wederopbouw van hun levens, in plaats van ze slechts te laten overleven.

Als we niet investeren in vluchtelingen laten we een grote kans liggen. Als we ze in de steek laten, lopen vluchtelingen het risico te worden uitgebuit en misbruikt. Als we ze geen vak leren of een opleiding geven, zal het jaren duren voordat er in hun thuislanden weer vrede en welvaart is […]. Oorlogsslachtoffers kunnen de sleutel tot een duurzame vrede in handen hebben. Het zijn de vluchtelingen die de cirkel van geweld kunnen doorbreken.