- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Van Raqqa naar Berlijn : op zoek naar vrijheid

Categorieën: West-Europa, Duitsland, Syrië, Turkije, Burgermedia, Mensenrechten, Migratie & immigratie, Oorlog & conflicten, Vluchtelingen, Vrouwen & sekse
Enfants_syriens_refugies_Liban (Photo Eoghan Rice _ Licence Creative Commons) [1]

Syrische vluchtelingenkinderen in Libanon (Foto Eoghan Rice _ Creative Commons-licentie CC-BY-2.0)

Nour* is leerkracht en 38 jaar. Nour is ook Syrische en woonde iets meer dan een jaar geleden in Raqqa. Via Turkije is ze erin geslaagd om Berlijn te bereiken, waar ze met haar twee kinderen wacht op haar inschrijving in een vluchtelingenkamp. Nour is niet de eerste die haar verhaal vertelt. Omdat haar verhaal eenvoudig is en we het begrijpen kan elke getuigenis ons een beetje meer doen verwijderen van de rampzalige kijk op een vormeloze en oncontroleerbare vloed die onze Europese grenzen verzwelgt.

Raqqa, leengoed van Daesh in Syrië

Raqqa wordt beschouwd als de zelfuitgeroepen hoofdstad van Daesh in Syrië, aangezien ze sinds juni 2013 door de groepering gecontroleerd wordt na een campagne van intensieve bombardementen. De actiegroep Raqqa is Being Slaughtered Silently (RBSS) [2] [en] ( Raqqa wordt in stilte afgeslacht) doet uitgebreid verslag over deze situatie op Twitter..

Het verhaal van Syrië vertellen – Media over de frontlinies heen

Volgens talrijke artikelen [9] [fr] is het dagelijks leven in deze stad met 200.000 inwoners ingrijpend veranderd door een plotselinge prijsstijging van de basisproducten, die de terreur met zich meebrengt.

Syrië: midden januari kostte een kilo brood 0,65 euro in Raqqa tegenover 0,30 euro in Damascus. Veroorzaakte plotselinge prijsstijging …1/2

Langzaamaan minder vrijheid

Nour beschrijft de geleidelijke stijging van vrijheidsberoving, vooral als vrouw, maar ook economische beperkingen. “In februari 2014 werd ik verplicht om de volledige sluier te dragen tijdens het uitoefenen van mijn beroep als leerkracht. Bepaalde vakken zoals natuurkunde of schilderen zijn verboden. Op school worden meisjes en jongens gescheiden. Mijn kinderen moesten hun hobby's opgeven. Daarna mocht ik niet meer uit huis gaan of geen auto meer besturen zonder vergezeld te worden door een mannelijke familielid met directe bloedverwantschap. Alle scholen zijn gesloten. Mijn kinderen zijn verstoken van onderwijs en ik ontvang geen salaris meer.”

Amer Albarzawi, een Syriër oorspronkelijk uit Raqqa, heeft de video “Fade to black” gecreëerd om hetzelfde fenomeen te beschrijven.

In het artikel “En une minute, Raqqa chavire  – binnen een minuut gaat Raqqa ten onder” van Courrier international [13] [fr] legt de kunstenaar uit:

Un jour, nous n’avions plus le droit de fumer. Le jour suivant, les filles et les garçons ne pouvaient plus sortir ensemble dans la rue. Le mois d’après, à l’école, les filles ont été séparées des garçons, puis elles ont dû porter le hidjab [voile islamique]. […] Je suis musulman mais tout cela est très inhabituel pour moi.

Op een dag hadden we niet meer het recht om te roken. De daaropvolgende dag mochten meisjes en jongens niet meer samen de straat op gaan. De maand daarna werden meisjes en jongens gescheiden op school, vervolgens moesten ze de hidjab (islamitische sluier) dragen. Ik ben moslim, maar dit is allemaal heel ongewoon voor mij.

Leven en sterven in een stad in oorlog

Nour komt uit een eerder geprivilegieerd sociaal milieu, haar man is tandarts. Hij heeft het nadeel ook een man van overtuiging te zijn. Dus werd zijn salaris “heel vlug niet meer uitbetaald omdat zijn familie en hijzelf niet-religieus zijn en zij de moordpartijen die in Raqqa gepleegd zijn, veroordelen. Deze financiële moeilijkheden, alsook het gebrek aan toegang tot onderwijs begint zwaar te wegen op het dagelijks leven van het gezin, dat drie kinderen telt.

Bij het proberen redden van gewonden sterven haar man en haar oudste zoon tijdens een raketaanval die zowel op hun auto als op het voertuig van een medische hulpdienst gericht was.

Waarom riskeren Syriërs hun leven om Europa te bereiken? Om dit te ontvluchten:

Bovenop het immense verdriet van het verlies brengt haar nieuwe situatie als weduwe een extra bedreiging voor Nour mee. “Na een rouwperiode van opsluiting thuis, vrees ik dat ik gedwongen zal worden met een strijder te trouwen [16].” [fr]

Turkije, een tijdelijk en onzeker toevluchtsoord

De vrees gedwongen te worden tot een huwelijk en de eenzaamheid zetten Nour aan om in eerste instantie een toevlucht te zoeken in het meest toegankelijke land (van de 4,5 miljoen Syrische vluchtelingen ter wereld zouden zich volgens Amnesty International [17] [fr] op 3 februari 2016  2,5 miljoen vluchtelingen momenteel in Turkije bevinden). “Mijn zieke vader en mijn moeder besluiten hun toevlucht te zoeken in Turkije. Ik voeg me bij hen met mijn twee kinderen. Mijn jongste zoon Braïm is zeer aangedaan door de dood van zijn vader en zijn broer.”

Volgens een bericht [18] van Amnesty International in 2014 :

A peine 14% des 1,6 millions des réfugiés de Syrie vivent dans l’un des 22 camps bien équipés implantés en Turquie. Mais ces derniers ont déjà atteint leur capacité maximale d’accueil. Ce sont donc près de 1,3 million de réfugiés de Syrie qui sont livrés à eux-mêmes en Turquie. Une très faible proportion bénéficie de l’aide d’organisations humanitaires. Pour se nourrir et se loger, les familles prennent des mesures désespérées, faisant même parfois travailler leurs enfants.

Nauwelijks 14% van de 1,6 miljoen vluchtelingen uit Syrië woont in een van de 22 goed uitgeruste kampen gelegen in Turkije. Maar deze hebben bijna hun maximale opvangcapaciteit bereikt. Dit zijn dus bijna 1,3 miljoen vluchtelingen uit Syrië die aan zichzelf overgeleverd zijn in Turkije. Een heel klein deel van hen geniet hulp van humanitaire organisaties. Voor voedsel en onderdak nemen gezinnen wanhopige maatregelen, soms zelfs hun kinderen laten werken.

Nour die nog over wat financiële middelen beschikt op het ogenblik van haar aankomst in Turkije is erin geslaagd te ontsnappen aan de kampen en de straat. Deze reserves dreigen echter snel uitgeput te raken.

In economisch opzicht is Turkije voor Syrië wat Zwitserland voor Italië is: een peperduur buurland. Nour getuigt: “in juli 2014 heb ik [nog] altijd geen werk kunnen vinden dicht bij huis. Het leven is duur, het vervoer eveneens. Ik woon bij mijn familie. Er zijn geen toekomstperspectieven.”

Manifestation pour accueil des réfugiés et contre le racisme à Cologne en janvier 2016 (Photo Raimund Spekking _ Licence Creative Commons) [19]

Demonstratie voor vluchtelingenopvang en tegen racisme in Keulen in januari 2016 (Foto Raimund Spekking _ Licentie Creative Commons)

Europa : redding brengende bestemming?

Ondanks haar droevig gezicht en slechte manieren blijft Europa bij de Syrische vluchtelingen hoop opwekken. Dit is ook zo voor Nour. En wanneer de meeste Europeanen zich aan hun portefeuille vastklampen, terwijl ze tegen elkaar zeggen dat deze het doel is van alle verlangen, lijken het eerder de waarden van Nour te zijn die de kern vormen van haar dromen.

“Ik hoop dat ik de middelen vind om te overleven, het geluk heb een nieuw leven te beginnen in een vrij en seculier land, waar mijn kinderen de mogelijkheid zullen hebben goed onderwijs te krijgen.” Na het volgen van haar instinct en het trotseren van veel ontberingen [20] [fr], verblijft Nour momenteel in Berlijn. Laten we hopen dat Duitsland, maar ook de Europese Unie in zijn geheel, Nour zullen kunnen bewijzen dat hun waarden meer zijn dan glinsterende reflecties van een lang vervlogen periode.

Naast economische en sociale aangelegenheden vormt het aanvaarden of afwijzen van Syrische vluchtelingen een test voor onze waarden.

*  voor de veiligheid van de personen werden alle namen veranderd.