Bedank het Ottomaanse Rijk voor de taco die je eet

Tacos al pastor from Carmela's Mexican Restaurant in Beaumont, Texas. Credit: Randy Edwards/CC BY-NC-ND 2.0

Tacos al pastor van Carmela's Mexicaanse Restaurant in Beaumont, Texas. Credit: Randy Edwards/CC BY-NC-ND 2.0

[Alle links in dit artikel verwijzen naar Engelstalige pagina's]

Dit artikel en radioverslag werd gemaakt door Deena Prichep en Daniel Estrin voor The World en verscheen oorspronkelijk op PRI.org op 7 mei 2015, en wordt hier opnieuw gepubliceerd als onderdeel van een overeenkomst om de inhoud van het artikel te delen.

In de Mexicaanse supermarkt in Portland, Oregon, vind je een draaiend spit met varkensvlees bedruipt met chili en ui, waar het vet van afdruppelt en waarvan het aroma zich verspreidt. Snijd er wat af in een tortilla en je hebt een taco al pastor, het klassieke Mexicaanse voedsel om op straat te eten.

 

Halfweg rond de wereld vind je hetzelfde tafereel in Jeruzalem. Bij het restaurant Al Waary, dat enkel een gat in de muur is, staat er een verticaal draaiende grill met rundvlees naast het vuur, op smaak gebracht met pittige azijn. Snijd wat van het vlees in een pita en je hebt shawarma — het ultieme vlees om op straat te eten in het Midden-Oosten.

Indien je denkt dat er tussen deze gerechten een verband bestaat dan heb je gelijk. Dus volgen we het spoor van het straatvoedsel om daar achter te komen en starten in Jeruzalem.

“Shawarma is heel, heel interessant,” zegt Ali Qleibo, een Palestijnse antropoloog, terwijl hij bij het shawarmarestaurant Al Waary zit. De oorsprong van het woord shawarma komt van het Turkse woord çevirme, wat “draaien” betekent.

 

Ali Qleibo, a Palestinian anthropologist, in front of Al Waary shawarma stand in Jerusalem. Credit: Daniel Estrin. Published with PRI's permission

Ali Qleibo, a Palestijnse antropoloog, voor het shawarmastalletje Al Waary in Jeruzalem. Credit: Daniel Estrin. met toestemming van PRI gepubliceerd

Overal in het Midden-Oosten, waar het Ottomaanse Rijk ooit regeerde, vind je wel één of andere versie van shawarma.

“Turken noemen het döner kebab; Grieken noemen het gyros; Irakezen noemen het kas,” zegt Qleibo. “Dit toont de wijdverspreide invloed van het Ottomaanse Rijk, aangezien alle onderdanen van het Ottomaanse Rijk shawarma eten, zelfs al noemen ze het anders.

De mensen van het Ottomaanse Rijk bleven natuurlijk niet allemaal daar. Ongeveer 36.000 mensen onder Ottomaanse overheersing gingen naar Mexico tussen de late 19de eeuw en de vroege 20ste eeuw.

“De mensen kwamen zelfs van Egypte. Ik vond ook enkele mensen die van Irak kwamen,” zegt Theresa Afaro-Velcamp, een professor geschiedenis aan de staatsuniversiteit van Sonoma, die de migratie van de mensen uit het Midden-Oosten naar Mexico getraceerd heeft. “De meerderheid kwam van de Levant, zoals het toen genoemd werd en dat nu het huidige Libanon en Syrië is.”

De migranten verlieten het land om de gebruikelijke redenen: op zoek naar economische kansen, vermijden van militaire dienstplicht en sektarisch geweld ontvluchten. Toen ze aankwamen, brachten ze ook hun voedsel met zich mee. “Tegen de jaren '30 waren er restaurants die shawarma serveerden,” zegt Jeffrey Pilcher, een historicus en auteur van het boek “Planet Taco.”

A shawarma sandwich in Jerusalem. Swap in pork for lamb, and a tortilla for a pita, and you've got the Mexican classic, Taco al Pastor. Credit: Daniel Estrin. Published with PRI's permission

Een shawarmabroodje in Jeruzalem. Verwissel lamsvlees met varkensvlees, een pita met een tortilla en je hebt de Mexicaanse klassieker, Taco al Pastor. Credit: Daniel Estrin. Met toestemming van PRI gepubliceerd.

Vervolgens transformeerde de keuken: “Gedurende de jaren '60 startten de in Mexico geboren kinderen van deze Libanese migranten hun eigen restaurants en ze begonnen een soort hybride keuken te creëren,” zegt Pilcher.

“Ze gebruiken de technologie waarmee ze opgroeiden in de Libanese restaurants, de verticale grill, maar in plaats van lamsvlees gebruiken ze varkensvlees,” zegt Pilcher. “Ze marineren het in een rode chilisaus, die het die kenmerkende kleur geeft, maken het klaar, serveren het en noemen het tacos al pastor.”

Zelfs de term “al pastor”, dat “op herderswijze” betekent, is een verwijzing naar de oorspronkelijke versie van het gerecht met lam uit het Midden-Oosten.

Toen de economie van Mexico na WO II enorm bloeide, verhuisden de tacos al pastor van kleine steden naar grotere en uiteindelijk naar de Verenigde Staten.

Het feit dat dit klassiek gerecht relatief recent geïmporteerd werd uit het Midden-Oosten maakt het daarom nog niet minder Mexicaans, voegt de tacohistoricus Pilcher toe. “Authenticiteit gaat niet altijd terug tot de oude Azteken en Maya's,” zegt hij. “Die betekenis van Mexico wordt in elke generatie voortdurend opnieuw gecreëerd.

Maar of het nu lams- of varkensvlees is, tortilla of pita, Jeruzalem of Portland, de essentie blijft hetzelfde: vet en vuur, een handvol kruiden, een vlugge maaltijd en de smaak van traditie.

1 reactie

Discussieer mee

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.