Iraanse tv-producer en schrijver Mostafa Azizi werd een maand na zijn terugkeer vanuit Canada naar Iran gearresteerd. Foto van Mahdi Delkhasteh via Wikipedia (Public Domain Attribution).

Nadat hij jarenlang in Toronto, Canada, had gewoond, keerde schrijver en tv-producer Mostafa Azizi in januari 2015 terug naar Iran. Op 1 februari werd hij gearresteerd en in eenzame opsluiting vastgezet in de beruchte Iraanse Evingevangenis. Daarna werd hij overgeplaatst naar de door IRGC (Iranian Revolutionary Guard Corps) gecontroleerde afdeling 2-A. In maart werd hij overgebracht naar de minder beveiligde afdeling 8, unit 7. 

Arash Azizi, Mostafa's zoon, vertelde Global Voices in een telefoongesprek dat het nieuws over de arrestatie van zijn vader pas op 28 maart 2015 bekend werd gemaakt: 

I've known about his arrest for quite some time, but our family's decision was not to publicise it, and not make it political. Recently they came to the conclusion that they need to publicise it. 

Ik weet al een tijdje dat mijn vader is gearresteerd, maar als familie wilden we dit niet bekend maken en er geen politieke lading aan geven. We besloten nog maar pas dat het noodzakelijk was om het nieuws toch naar buiten te brengen.

Human Rights Activists News Agency, een persbureau voor mensenrechten, maakte uit anonieme bron bekend dat Azizi wordt beschuldigd van ‘belediging van de opperste leider’, ‘het honen van de grondlegger van de islamitische revolutie’, ‘het maken van propaganda tegen het regiem’ en ‘samenzwering tegen het regiem en de openbare orde’. 

Voor hij naar Canada emigreerde, maakte Azizi educatieve en wetenschappelijke programma's voor de Iraanse nationale radiozender. Daarna werkte hij als regisseur van het programma Computer Animation Unit voor de nationale televisiezender Islamic Republic of Iran Broadcasting. In 2009 vertrok hij naar Canada waar hij een prominente culturele figuur werd in de Iraanse gemeenschap in Toronto. Hij richtte de film- en televisiestudio Alternate Dream Productions op en trad op als gastheer van het centrum Farhang Khaneh (Huis van Cultuur), een centrum voor culturele activiteiten zoals workshops voor het schrijven van scripts en filmvertoningen. 

Volgens zijn zoon besloot Azizi om naar Iran terug te keren vanwege het gematigde politieke klimaat en de verklaring van de huidige regering Rouhani dat in het buitenland woonachtige Iraniërs naar hun geboorteland terug zouden kunnen keren om daar veilig te wonen en te werken. Binnen het ministerie van Veiligheid en Inlichtingen werd een comité voor de terugkeer van Iraanse emigranten in het leven geroepen. Dit werd geleid door Hassan Qashqavi, plaatsvervangend minister van buitenlandse zaken voor consulaire, parlementaire en Iraanse emigratiezaken. In een verklaring in november 2013 zei Qashqavi:

The reason many Iranians do not return to Iran is the [fear] induced by Iranian opposition groups abroad. In my opinion, many of these fears are self-made. This fear has no root.

Veel Iraniërs keren niet naar Iran terug omdat ze bang zijn. Die angst wordt veroorzaakt door Iraanse oppositiegroepen in het buitenland. Naar mijn mening is veel van deze angst door henzelf bedacht. Er is geen reden om bang te zijn.

Arash Azizi zei dat zijn vader deze functionarissen op hun woord had geloofd:

Qashqavi said that Iranians abroad should come home, and that there would be no problems for 97 percent of them. My dad hasn't been doing anything political, he's an artist. His “crimes” are based on his Facebook posts, and the nature of his charges are based on the government's social media monitoring of his posts. He went back to live his life as promised by the images of change and moderation. He had moved back, given up his home in Canada, and was there for good, and was very happy to see his sick father. To this day what he wants is to live in Iran. We want him to serve his time -not a long sentence we hope -and continue to live there in his own country.

Qashqavi zei dat Iraniërs in het buitenland naar huis zouden moeten komen en dat 97% van hen geen problemen zou ondervinden. Mijn vader heeft zich nooit met politiek bemoeid, hij is kunstenaar. Zijn ‘misdaden’ zijn gebaseerd op berichten op zijn Facebookpagina en de aanklachten zijn gebaseerd op zijn berichten op sociale media. Hij is teruggekeerd om zijn leven te leven zoals werd beloofd in de aankondiging van verandering en matiging. Hij gaf zijn huis in Canada op en keerde terug met het plan voorgoed te blijven. Hij was blij zijn zieke vader weer te zien. Alles wat hij wil, tot de dag van vandaag, is leven in Iran. We willen dat hij zijn straf uitzit – en niet al te lang, hopen we – en daarna in zijn eigen land blijft wonen.

Het is bekend dat Iran politiek gevoelige inhoud op sociale media in de gaten houdt. Vermoedelijk heeft de politie haar bezwarende bewijzen tegen Azizi daar verzameld. De IRGC kondigde kort geleden aan dat er een nieuwe manier van toezicht is ingevoerd, die bekend is onder de naam ‘Ankaboot’ (Spin) en is bedoeld om Facebookpagina's te controleren op ‘corruptie’ en op een op het Westen geïnspireerde manier van leven. Dit programma heeft een rol gespeeld bij verschillende recente arrestaties, hoewel soortgelijke politieacties ook niet ongewoon waren voordat ‘Ankaboot’ werd gelanceerd. In juli 2014 werden acht Facebookgebruikers veroordeeld tot een totale gevangenisstraf van 127 jaar vanwege hun activiteiten op Facebook, die volgens de autoriteiten ‘ingingen tegen de nationale veiligheid, propaganda verspreidden tegen de gevestigde orde en de heiligen en de leiders van de islamitische republiek beledigden’. Azizi heeft zijn sociale media accounts en websites uit de lucht gehaald. Zijn zoon vertelde dat de regering een archief had aangelegd van de berichten toen zijn accounts en websites nog actief waren.

Amir Rashidi, een Iraanse veiligheidsonderzoeker, vertelde Global Voices:

None of these arrests are related to technical computer hacks, but based on the information users give away themselves. Weak passwords or passwords given away by detainees…The main purpose of these detentions and threats are to create fear.

Geen van deze arrestaties komen voort uit technische computerhacks, maar  zijn gebaseerd op informatie die gebruikers zelf gaven. Zwakke wachtwoorden of wachtwoorden die door gevangenen zijn verraden….Het belangrijkste doel van deze detenties en bedreigingen is om angst te zaaien.

Azizi is bekend in de Iraanse gemeenschap in Toronto. Anoosh Salahshoor, een Iraans-Canadese rechtenstudent en lid van het cultureel centrum in Toronto waar Azizi actief was, zei het volgende over hem: