Demonstranten verzamelen zich buiten het Hoog Commissariaat van Pakistan in London om actie te eisen tegen de sektarische moorden in Pakistan. Foto door Rob Pinney. Copyright Demotix (12/1/2013)

In de nasleep van het stijgende aantal aanslagen op sjiitische moskeeën in Pakistan [en – alle links] heeft een groep jonge mensen en sociale activisten in Karachi een menselijk schild gevormd buiten een imambargah, een sjiitische moskee. De activisten herhaalden slogans van eenheid en broederschap en scandeerden slogans als “Shia-Sunni bhai bhai” (sjiieten en soennieten zijn broeders).  

Sinds het begin van 2015 zijn al meer dan 80 mensen om het leven gekomen door aanslagen op imambargahs in drie verschillende steden in Pakistan. Verboden anti-sjiitische militante organisaties die actief zijn in het land, Lashkar-e-Jhangvi  (LeJ) en Jundullah, een factie van de Pakistaanse Taliban hebben de verantwoordelijkheid voor de aanslagen opgeëist. Ze noemen het wraak voor het offensief van het Pakistaanse leger Zarb-e-Azb tegen de Taliban in Noord-Waziristan. 

Volgens de website South Asia Terrorism Portal, is het Pakistaanse dodentol door sektarisch geweld spectaculair gestegen in de laatste jaren. In 2014 vielen 200 doden door sektarisch geweld, en in 2013 en 2014 stierven meer dan 500 mensen elk jaar door sektarische moorden. Volgens de website zijn sinds 2001 3935 mensen omgekomen door sektarische moorden in Pakistan, waaronder 2372 sjiitische moslims.

Pakistaanse jongeren vormen een menselijk schild om solidariteit te tonen met sjiitische moslims na recente aanslagen (collage door auteur). Fotos van de Facebook-pagina van PYA en Jibran Nasir

De menselijke ketting voor de sjiitische moskee in Karachi werd georganiseerd door de Pakistaanse jeugdvereniging Pakistan Youth Alliance (PYA). Het netwerk van jeugdactivisten ontstond in 2007 en houdt zich bezig met de bestrijding van extremisme, de opbouw van vrede, conflictoplossing en sociale zekerheid. In een recent nieuwsverslag zei mede-oprichter van de PYA Ali Abbas Zaidi “In mijn 30 jaar is dit de eerste keer dat ik zou toegeven dat de dingen volledig uit de controle van de staat zijn geraakt.”

What is the reason of existence of a state if it cannot ensure right to live of its citizens? #Pakistan

— Syed Ali Abbas Zaidi (@Ali_Abbas_Zaidi) February 18, 2015

Waarom bestaat een staat als ze het recht op leven van haar burgers niet kan verzekeren? #Pakistan

Broederschap tussen sjiieten en soennieten

De hashtag #ShiaSunniBrotherhood (sjiitische en soennitische broederschap) werd gebruikt op Twitter om een boodschap van eendracht te verspreiden. 

Shia and Sunni are two arms of Islam. Imam #islam#ShiaSunniBrotherhoodpic.twitter.com/NWYjzGWcvB

— Nida Qureshi (@q_nida) February 9, 2015

Sjiisme en soennisme zijn twee takken van islam. Imam #islam #ShiaSunniBrotherhood

We all believe in the same Allah and the same Prophet, this should stop. #ShiaGenocide

— Raafay. (@Amazican) February 18, 2015

We geloven allemaal in dezelfde Allah en dezelfde profeet, dit moet ophouden. #ShiaGenocide

Politici deden ook hun zegje en bekritiseerden de Takfiri. Dat zijn moslims die andere stromingen van islam en volgers van andere Abrahamitische religies van apostasie beschuldigen:

Takfiris are not enemies of #Shia or #Sunni they're the enemies of #Islam and #Muslim . #ShiaSunniBrotherhood . Remain United #PeshawarBlast

— Senator Faisal Abidi (@SenFaisalAbidi) February 14, 2015

Takfiri zijn geen vijanden van #Shia of #Sunni het zijn vijanden van #Islam en #Muslim. #ShiaSunniBrotherhood . Blijf Verenigd #PeshawarBlast

Sjiitische moskeeën aangevallen

Er zijn dit jaar tot nu toe vier aanslagen geweest op sjiitische moskeeën.

Rawalpindi, 19 februari: Een zelfmoordterrorist pleegde tijdens de Maghreb-gebeden een aanslag op een sjiitische moskee in Rawlpindi, dicht bij de hoofdstad Islamabad. Minstens drie mensen kwamen om en er vielen verschillende gewonden. Jundullah, een splintergroepering van Tehreek-i-Taliban Pakistan (TTP), eiste de verantwoordelijkheid op voor de aanslag. Ze noemden het een reactie op het offensief van het Pakistaanse leger Zarb-e-Azb in Noord-Waziristan. 

Peshawar, 13 februari: Op 13 februari werden minstens 21 mensen gedood en raakten 50 anderen gewond bij een aanslag met bommen en vuurwapens in een imambargah in de Hayatabad-wijk in de noordwestelijke stad Peshawar toen zelfmoordterroristen en gewapende mannen, gekleed in politie-uniformen het vuur openden op gelovigen tijdens het vrijdagsgebed. 

Shikarpur, 30 januari: Militanten plegen een aanslag op een sjiitische moskee in de zuidelijke stad Shikarpur waarbij minstens 60 personen om het leven komen. De aanslag vond plaats tijdens het vrijdagsgebed. Het was het dodelijkste sektarische incident in het land in bijna twee jaar tijd.

Rawalpindi, 10 januari: Een krachtige explosie kostte aan minstens acht mensen het leven in een imambargah in een dichtbevolkt gebied van Rawalpindi. 16 mensen raakten gewond. Niemand eiste de verantwoordelijkheid voor de aanslag op.

De overheid schiet tekort

Het Pakistaanse leger is sinds juni 2014 ingezet in een grootschalig offensief tegen de Taliban en andere militanten in Noord-Waziristan en gebieden met een inheemse bevolking aan de grens met Afghanistan. De recente vlaag van terroristische aanslagen wordt gezien als vergelding.

Can't we all stand against #ShiaKillings in #Pakistan? #Pakistanbleeds,#TTP, #Mediahttp://t.co/aAtUXwPUxC

— Zaki Shah (@ZakiAbbasShah) February 18, 2015

Kunnen we niet allemaal opkomen tegen #ShiaKillings in #Pakistan? #Pakistanbleeds,#TTP, #Mediahttp://t.co/aAtUXwPUxC

Na de gruwelijke aanslagen van afgelopen december op een school in Peshawar waar 141 mensen om het leven kwamen, de meeste onder hen kinderen, kondigde de Pakistaanse overheid een nationaal actieplan (NAP) aan tegen terrorisme.

Sjiitische gemeenschapsleiders en sommige politieke partijen hebben kritiek geuit op de overheid omdat ze de overvloed van sektarisch geweld niet behandelde in het plan. 

Asghar Askari, een leider van de pro-sjiitische politieke partij Majis Wahdat-e-Mulsimeen (MWM) bekritiseerde de overheid:

This is the fourth attack [on the Shia community]; this government is a murderous and terrorist government. We have been lifting bodies due to them.

Dit is de vierde aanslag [op de sjiitische gemeenschap]; deze regering is moordzuchtig en terroristisch. Door hen moeten we steeds mensen begraven.

De leider van MWM veroordeelde de aanslag en vroeg het hoofd van het Pakistaanse leger generaal Raheel Sharif om de operatie Zarb-e-Azb ook uit te breiden naar de provincie Punjab. “We zullen een lange mars houden als de moorden op sjiieten niet ophouden”, verklaarde hij aan de media. Hij eiste ook de arrestatie van de mensen die verantwoordelijk zijn voor de recente aanslagen.

De sjiitische bevolking van Pakistan

Volgens wetenschapper en onderzoeker Vali Nasr heeft Pakistan met zijn 30 miljoen sjiieten na Iran de op één na grootste sjiitische bevolking van de wereld. In Pakistan zijn sjiieten goed voor 20% van de moslimbevolking van het land, die ongeveer 97% van de totale bevolking van het land bedraagt. De sjiitische moslims begonnen zich buitengesloten te voelen tijdens de islamitische politiek van de dictator Zia ul-Haq in de jaren 70 en 80. Anti-sjiitische terreurgroepen doken op in de jaren 90 en hadden het vaak gemunt op de sjiitische gemeenschap in de grootste stad van Pakistan, Karachi. Sinds 2001 is er een stijging van sektarisch geweld dat specifiek gericht is op etnische sjiitische Hazaras in andere steden, in het gebied Kurram, langs de Afghaanse grens en in Beloetsjistan, langs de Iraanse grens.

Mondiale politiek

Van de 1,6 miljard moslims wereldwijd, is 15 procent sjiitisch en 85 procent soennitisch. De twee voornaamste vertakkingen van islam verschillen op vlak van rituelen en interpretatie van de islamitische wet. Historisch gezien, hebben soennitische en sjiitische moslims vreedzaam samen geleefd en doen ze dit nog steeds in landen zoals India. Maar in de afgelopen jaren zijn sjiieten het slachtoffer geworden van gerichte moordpogingen, opsluiting en systematische vervolging in landen zoals Pakistan, Irak, Bahrein en Saoedi-Arabië. Sommige experten beweren dat de recente spanningen tussen sjiieten en soennieten meer te maken hebben met politiek dan met religie.

Sektarisch geweld of genocide van sjiieten?

Volgens het verslag van het Middle East Institute (MEI), zijn sinds 2007 al 2.300 mensen omgekomen door sektarisch geweld in de vier grootste provincies van Pakistan en 1.500 mensen in het gebied waar inheemse volkeren wonen. Prominente leden van sjiitische of soennitische groeperingen zijn al slachtoffer geworden van het geweld. Onder de slachtoffers zijn steeds meer sjiitische moslims, hierdoor wordt het gezien als een afslachting van sjiieten en de hashtag #ShiaGenocide wordt steeds meer gebruikt in Pakistan. Volgens Topsy werd de hashtag in de afgelopen 30 dagen 16.000 keer gebruikt. #ShiaGenocide werd voor het eerst gebruikt 4 jaar geleden door de Pakistaanse blogger Abdul Nishapuri.

De term “sektarisch geweld” werd gebruikt om de recente aanslagen te beschrijven in de Pakistaanse media, maar Rehan Naqvi, een journalist die in Noorwegen verblijft, vindt dat:

What Pakistan is experiencing is not sectarian violence but “gradual genocide” of Pakistani Shia Muslims being carried out by a fraction of ”Muslims” who are quite frequently disowned by majority of Sunni Muslims.

Wat Pakistan nu meemaakt is geen sektarisch geweld, maar “geleidelijke genocide” van Pakistaanse sjiitische moslims door een fractie van “moslims” die regelmatig verstoten worden door de meerderheid van soennitische moslims.

Sibtain Naqvi, schrijver en sociaal commentator, probeert de term verder te definiëren: 

This is a deliberate massacre of a particular community .. The right term is not ‘sectarian violence’ which implies that it is a war between two sects. If this was a war, then there would be Shia suicide bombers or killers attacking other sects. The right term is ‘genocide’ defined as, “The deliberate killing of a large group of people, especially those of a particular nation or ethnic group.”

Dit is een opzettelijke genocide van een bepaalde gemeenschap .. De juiste term is niet “sektarisch geweld” wat impliceert dat er een oorlog is tussen twee geloofsgemeenschappen. Als dit een oorlog was, dan zouden sjiitische zelfmoordterroristen of moordenaars andere geloofsgemeenschappen aanvallen. De juiste term is “genocide” gedefinieerd als, “Het opzettelijk doden van een grote groep mensen, vooral als ze tot een bepaalde natie of etnische groep behoren”. 

Arif Rafi, schrijver van het verslag “Pakistan’s Resurgent Sectarian War” (De terugkerende sektarische oorlog in Pakistan) legt uit:

It is important that we identify this as not a Sunni-Shiite conflict, but a conflict between Sunni Deobandi and Shiite Muslims – with Shiite civilians bearing the brunt of the violence.

Het is belangrijk dat we dit niet beschouwen als een conflict tussen sjiieten en soennieten, maar een conflict tussen soennitische Deobandi en sjiitische moslims – met sjiitische burgers die het zwaarst te lijden hebben onder het geweld.

Sommige mensen willen het debat over sjiieten en soennieten vermijden omdat ze ervan overtuigd zijn dat de terroristen spanningen willen creëren onder de Pakistani. En sommige activisten zoals Jibran Nasir van de beweging Reclaim Your Mosques willen dat academici het conflict tussen soennieten en sjiieten unaniem verwerpen en eisen dat alle extremistische militante organisaties die straffeloos actief zijn in het land bestreden worden.

De Pakistaanse hoofdvertegenwoordiger van het leger Asim Bajwa keurde de recente aanslagen sterk af:

Recent spate of terrorist attks highly condemnable.Our heart goes out to aggrieved brothers/sisters,we stand with them at time of grief-1/3

— AsimBajwaISPR (@AsimBajwaISPR) February 18, 2015

Recente vlaag van terroristische aanslagen heel verwerpelijk. Ons hart gaat uit naar de getroffen broers/zussen, we staan hen bij in een tijd van verdriet-1/3

Een vertegenwoordiger van de voornaamste Pakistaanse sjiitische raad Allama Arif Hussain Wahidi veroordeelde de aanslag en zei:

Enemies want to see an end of the Shia-Sunni unity, but that will not happen.

Vijanden willen het einde zien van de eenheid van sjiieten en soennieten, maar dat zal niet gebeuren.

Twittertrends #ShiaSunniBrotherhood, #ShiaGenocide en Facebook-pagina's zoals ‘I am Sunni and I condemn killing of our Shia brethren‘ (ik ben soennitisch en ik veroordeel de moord op onze sjiitische broeders) echoën de stemmen van eenheid in Pakistan. Maar de overheid moet actiever worden. Een hoofdartikel in de oudste Engelstalige krant van Pakistan, Dawn, suggereert:

It is still not too late. The country, despite grievous blows to the Shia community in recent years, is not on the verge of a full-blown sectarian civil war. But if fighting sectarianism is not made a priority now, the implosion in parts of the Middle East is a haunting reminder of how quickly and irreversibly matters can get out of control.

Het is nog steeds niet te laat. Het land, ondanks de zware klappen voor de sjiitische gemeenschap in recente jaren, staat niet aan de vooravond van een grootschalige sektarische burgeroorlog. Maar als we geen prioriteit maken van de bestrijding van sektarisme, is de implosie in sommige delen van het Midden-Oosten een sterke herinnering aan hoe snel en onomkeerbaar dingen uit de hand kunnen lopen.