Eeuwenoude piramide in Peru verwoest omdat projectontwikkelaars grond op het oog hebben

Dit artikel is geschreven door Jessica Mota en werd oorspronkelijk gepubliceerd [pt] op 21 augustus 2013 door de Braziliaanse organisatie die zich bezig houdt met onderzoeksjournalistiek, Agência Pública. Het artikel is onderdeel van een serie over #PatrimônioAmeaçado [pt – Bedreigd erfgoed].

Op zaterdag 29 juni om vier uur ‘s middags hoorde Estequilla Rosales, een 51-jarige Peruaanse, lawaai vanaf de andere kant van de archeologische opgraving die ze heel goed kent. Ze is al 14 jaar vicevoorzitter van het genootschap Kapaq Sumaq Ayllu [sp] en mede verantwoordelijk voor het beschermen van de 45-hectare grote archeologische vindplaats in El Paraíso, een van Peru's grootste en oudste culturele erfgoederen. Daar brengt zij haar dagen door. Dichtbij bouwde ze haar huis op een heuvel met de naam Santa Josefina.

Het lawaai kwam van een kant die Estequilla nooit had verwacht, zelfs niet in haar ergste nachtmerries. Een groepje mannen was met zware machines bezig om een van de elf geregistreerde archeologische heuvels te verwoesten. Onder deze kleine heuvel, met een afmeting van 2,5 vierkante kilometer en een hoogte van vier tot zes meter, ligt een eeuwenoude piramide van voor de Inca-tijd.

O local onde foi derrubada uma das pirâmides de El Paraíso onde se vê a areia revolvida. Foto: Jessica Mota / Agência Pública

De plaats waar een van de piramides van El Paraíso werd verwoest, zoals in het zand te zien is. Foto: Jessica Mota / Agência Pública

“Ik was wanhopig, wist niet wat ik moest doen, want telefoons hebben hier geen bereik. Ik klom de heuvel op en zei de bewakers dat ze de politie moesten bellen”, vertelt Estequilla:

Agora estou mais calma. Mas quando aconteceu realmente senti uma dor imensa, como se fosse uma pessoa, um ser muito querido para mim. Porque é parte de meu país, estavam assassinando minha identidade, minha cultura. E isso é, como se pode dizer, uma traição à pátria. Eu sinto que um peruano seja tão ignorante para destruir assim.

Nu voel ik me wat kalmer, maar toen het gebeurde deed het enorm veel pijn, alsof het om een persoon ging waar ik gek op was. Omdat het een stuk van mijn vaderland is, voelt het alsof ze mijn identiteit hebben vermoord, mijn cultuur. En je zou kunnen spreken van landverraad. Ik schaam me omdat een Peruaan zo dom kan zijn om zoiets te vernielen.

Localização do Complexo Arqueológico de El Paraíso na região do estado de Lima no Peru. Arte: Bruno Fonseca para a Agência Pública

Lokatie van de opgraving in El Paraíso in de provincie Lima, Peru. Ontwerp: Bruno Fonseca voor Agência Pública

De archeologische opgraving van El Paraíso ligt op een uur rijden van Lima in het district San Martin de Porres, in een gebied waar in toenemende mate wordt gespeculeerd met onroerend goed. De vindplaats werd ontdekt in de jaren 50 van de vorige eeuw en bleef ongemoeid tot december 2012, toen het ministerie voor Cultuur het project opstartte. In de loop der jaren werd het omliggende gebied langzamerhand privébezit. Tegenwoordig grenst de opgraving direct aan privéterreinen en akkers.

De opgraving telde 12 registreerde piramides. De belangrijkste werd tussen 1965 en 1966 bijna volledig gerestaureerd door de Zwitserse archeoloog Fredéric Engel. In januari 2013 ontdekte de afdeling van het Peruaanse ministerie voor Cultuur die verantwoordelijk is voor de opgravingen, bewijs dat El Paraíso net zo oud is als de piramides van Egypte of de Mesopotamische beschaving; tussen de 4.500 en 4.800 jaar oud. Het zou een van de bakermatten van het Latijns-Amerikaanse continent zijn. Het bewijst dat Lima lang voor de Spanjaarden, de Kerk en zelfs Christus, al een belangrijke hoofdstad was.

Marco Guillén, de archeoloog die het project leidt dat door het ministerie van Cultuur in El Paraíso werd ontwikkeld, legt uit:

É uma das poucas cidades no mundo que tem uma continuidade cultural ao longo do tempo. E isso é uma grande vantagem. (…) Lima, a capital, tem a waka [sic] (monumento antigo e sagrado) mais antiga do Peru. É como a civilização surge aqui. A destruição da pirâmide significa arrancar a folha de um livro da história do Peru. Não se pode saber o que aconteceu.

Het is een van de weinige steden in de wereld die in de loop der jaren blijk hebben gegeven van culturele samenhang. En dit is een enorm voordeel. (…) De hoofdstad Lima heeft de oudste waka [sic] (heilig monument uit de oudheid) van Peru. Het laat zien hoe de beschaving hier was. De verwoesting van de piramide staat gelijk aan het verscheuren van een bladzijde uit een boek over de geschiedenis van Peru. We kunnen op geen enkele manier meer achterhalen wat er in het verleden is gebeurd.

Midden op de weg stond een piramide

Als je vanuit Lima naar El Paraíso wil reizen moet je de microbus nemen – een soort bestelbusje dat het overig openbaar vervoer in Lima in aantal overtreft. Die brengt je naar de dichtbijgelegen stad Pro. Het is een rit van 40 minuten door het hectische verkeer van de Peruaanse hoofdstad. Van daaruit ga je met nog twee andere microbussen naar een auto die in de buurt van het station staat en wordt bestuurd door een van de leden van de ‘Association Kapaq Sumaq Ayllu’. Het landschap is kaal met her en der eenvoudige huisjes. Als je bij het smalle weggetje aankomt dat naar de opgraving voert, zie je afval, gieren en kinderen die tussen het vuil naar speelgoed zoeken.

"Quando chegamos começaram a colocar placas em todos os morros. Eles acham que esse sítio é todo deles", conta-um dos arqueólogos do projeto. Foto: Jessica Mota / Agência Pública

“Toen we aankwamen waren er op iedere heuvel aanplakborden geplaatst. Ze denken dat dit gebied van hen is”, zegt een van de archeologen van het project. Er staat: ‘particulier terrein, erkend op 8 augustus 1984′, gevold door een beschrijving van het gebied en het registratienummer. Foto: Jessica Mota / Agência Pública

Ik zie een muur die over het hele traject dicht langs de kant van de weg loopt. “Dat is een muur”, legt Miguel Castillo uit, die achterin de auto zit. Hij staat aan het hoofd van het project in El Paraíso. Later hoorde ik dat de muur 30 kilometer lang is en rond de heuvels in de regio loopt. De muur maakte allengs plaats voor particuliere gebouwen en grond.

Castillo overdenkt:

O Estado é ineficiente. Tem recursos para delimitar e proteger as wakas [sic], mas não o fazem. É igual no Brasil, na Argentina… O que se tem é a iniciativa pessoal de algumas pessoas, de arqueólogos. Mas não é suficiente.

De regering is niet efficiënt. Ze heeft de middelen om de waka's [sic] te beschermen, maar ze doet niets. Datzelfde gebeurt in Brazilië, in Argentinië… We moeten het doen met het persoonlijke initiatief van een paar mensen, van archeologen. Maar dat is niet genoeg.

Een week eerder waren leden van de Kapag Associatie, samen met hun beveiligingsmensen, het slachtoffer van een aanval. Een bewaker gaat uit veiligheidsoverwegingen met onze groep – het hele team archeologen – mee op onze wandeling naar de plek waar de piramide werd vernield.

De plaatselijke arbeiders die voorheen bij de opgraving werkten, houden nu bovenaan de heuvels de wacht. Nadat de piramide vernield was, werd de bewaking verdubbeld. Nu wordt de plaats dag en nacht bewaakt door vier agenten. Daarnaast zijn er twee bewakers van een particulier bedrijf die zijn ingehuurd door het ministerie van Cultuur. Zij spannen zich allemaal in om toezicht te houden op het hele gebied van 45 hectare.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.