Rusland: Facebook speelt rol in onderzoek naar moord

Afgelopen weekend werd RuNet opgeschrikt door berichten over een gruwelijke moord die had plaatsgevonden in Moskou. Een kok uit die stad, Alexei Kabanov, wordt verdacht van het wurgen en in stukken snijden van zijn vrouw [ru] Irina Cherska, moeder van drie kinderen. Volgens de autoriteiten werd hij aangehouden terwijl hij bezig was zich van de lichaamsdelen te ontdoen. Kabanov heeft een bekentenis afgelegd. Op internet laaide een storm van verontwaardiging op.

Hoewel er in Rusland per jaar honderden moorden binnen de familiekring worden gepleegd, kwam deze wel heel erg nabij voor Russische netizens. Kabanov en zijn vrouw waren namelijk behoorlijk aanwezig in de activistische Russische Facebookgemeenschap. Dat groepsaspect blijkt uit een sombere tweet [ru] van journalist Oleg Kashin:

Бля, чувак, который жену убил и расчленил, подписан на меня в фб, и 146 общих друзей вплоть до Алины Гребневой((

F*ck, die vent die zijn vrouw in stukken heeft gehakt volgt mij op Facebook, en we hebben 146 gemeenschappelijke vrienden, inclusief [correspondent van het radiostation Echo van Moskou] Alina Grebneva((

Kabanovs Facebookpagina, 14 januari 2013

Screenshot van Kabanovs Facebookpagina
op 14 januari 2013.

Terwijl Irina's Facebookaccount al is verwijderd, vermoedelijk op verzoek van haar familie, heeft Kabanovs account [ru] meer dan duizend vrienden (hoewel het aantal flink is afgenomen na bekendwording van het nieuws). Het waren deze mensen, en hun vrienden, die door Kabanov werden benaderd om zijn vrouw te zoeken, die volgens hem de deur was uitgelopen na een ruzie. Het zijn ook deze mensen die het meest gechoqueerd zijn nu hij de moordenaar lijkt te zijn, en alleen maar deed alsof hij zocht.

Op 6 januari 2013 plaatste Kabanov de volgende statusupdate [ru]:

Друзья! Пропала Ира, моя жена. Вышла из дома 3-го утром и не вернулась. Полиция ее ищет. Но пока нет никаких результатов. В полиции говорят, что вернется и все будет нормально. Но чем больше проходит времени, тем меньше я в верю в это нормально. […] Если все-таки среди наших общих знакомых есть кто-то, кто знает что с ней, то просто скажите, что она жива.

Vrienden! Mijn vrouw Ira is verdwenen. De deur uitgelopen in de ochtend van 3 januari en niet meer teruggekomen. De politie zoekt haar. Nog niet gevonden. Volgens de politie komt ze terug en komt alles goed. Maar nu het zo lang duurt geloof ik steeds minder in “alles goed”. […] Als iemand weet wat er met haar gebeurd is, zeg dan alsjeblieft dat ze nog leeft.

Voorbeeld van een flyer gemaakt en verspreid door vrijwilligers in de zoektocht naar Irina Cherska. Screenshot, 14 januari 2013

Voorbeeld van een flyer gemaakt en verspreid door vrijwilligers in de zoektocht naar Irina Cherska. Screenshot, 14 januari 2013.

Dit bericht mobiliseerde een flink aantal mensen die tijd en middelen beschikbaar stelden om Irina te zoeken. De reacties onder de statusupdate fungeerden daarbij als verzamelpunt van informatie. Er waren serieuze theorieën [ru] dat Irina misschien naar haar ouders in Oekraïne was vertrokken, vrijwilligers die aanboden rond te rijden [ru] bij Irina's favoriete restaurants en cafés en andere voorstellen. Een paar mensen boden bijvoorbeeld aan contact te zoeken met helderzienden en heksen, met als argument [ru]:

При всем распространенном скепсисе нельзя исключать ситуацию, что Ире требуется какая-то помощь, в этом случае важно не терять времени, а этот способ ее отыскать самый быстрый.

Er wordt vaak lacherig over gedaan maar we moeten beseffen dat Ira hulp nodig heeft, in dit geval mogen we geen tijd verliezen, en op deze manier gaat zoeken het snelst.

Anderen boden concretere hulp. Gennady Chichkanov, naar verluidt een collega van Irina, bood aan [ru] zijn contacten bij de krant Komsomolskaja Pravda te gebruiken om haar verdwijning gepubliceerd te krijgen. Ook andere Facebookgebruikers die bij een krant werken zegden toe haar verdwijning te plaatsen. Omdat de zoektocht nutteloos leek (niemand had Irina gezien bij het verlaten van het appartementencomplex) drong één Facebookgebruiker, Alexander Belousov, bij Kabanov aan op een officieel misdaadonderzoek, in plaats van gebruik te maken van de doorsnee “vermiste personen”-berichten. Hij legde uit [ru] dat een dergelijk onderzoek veel efficiënter was en meer opsporingsmogelijkheden bood:

Алексей! Вам надо как можно быстрее писать заявление в Следственный комитет с просьбой о возбуждении уголовного дела. Вы только попусту теряете время и упускаете возможность просмотреть записи с камер метро и по ходу её движения.

Alexei! Je moet zo snel mogelijk een verklaring afleggen bij het Onderzoekscomité, en ze vragen om een misdaadonderzoek. Je verspilt tijd en hebt op dit moment geen inzage in beelden van camera's in de metro en [andere camera's] langs haar route.

Natuurlijk was Irina op dat moment al dood en in stukken gesneden, en geen camera zou haar gevonden hebben. Dat was misschien een reden dat Kabanov de politie er niet verder bij betrok, na zijn eerste melding bij het plaatselijke politiebureau. Dat afhouden was vreemd. Bovendien sprak Kabanov alleen over zijn vrouw in de verleden tijd en beweerde hij dat ze haar paspoort had meegenomen [ru] toen ze vertrok. Irina had de Oekraïense nationaliteit en was niet ingeschreven in Rusland, en had kennelijk normaal gesproken altijd haar paspoort thuis liggen. Een aantal Facebookgebruikers beschuldigde [ru] Kabanov ook van het verwijderen van reacties waarin over zijn betrokkenheid bij de verdwijning van Irina werd gespeculeerd.

Kabanov postte later nog drie statusupdates met vorderingen van de “zoektocht”. In een daarvan [ru], op 8 januari, vroeg hij of iemand zijn kinderen naar school wilde brengen. Zo kwam hij waarschijnlijk aan de auto van een vriend van de familie die hij naar verluidt later is gaan gebruiken om zich te ontdoen van het bewijs. In de achterbak van deze auto werden lichaamsdelen van Irina gevonden toen de politie uiteindelijk Kabanov ging ondervragen.

Kabanovs laatste update [ru] dateert van vrijdag, kort voordat hij werd gearresteerd. Er staan nu bijna 2000 reacties onder. Een aantal daarvan zijn van boze Facebookvrienden die door hem zijn misleid. Vaker gaat het om scheldberichten van het type “Sterf en brand in de hel!”. Toch bieden sommige reacties waardevolle snippers informatie. Bijvoorbeeld die van Irina's collega Chichkanov, die blijkbaar bij het onderzoek betrokken is, en opmerkt [ru] dat Kabanovs achtergrond als kok en slager een rol speelde bij het misdrijf:

Про труп. Он его очень профессионально и быстро расчленял – на баранах рука набита была

Wat betreft het lichaam. Hij heeft het zeer professioneel en snel in stukken gesneden – hij heeft veel ervaring opgedaan met schapen [die hij ontleedde voor zijn werk]

Chichkanov wees [ru] ook op het feit dat de politie wist van Kabanovs Facebookberichten, de situatie op internet nauwlettend volgde en deze zelfs probeerde in te zetten voor hun onderzoek:

[…] Чтоб вы знали теперь – даже заметки в КП писались так, как следователям было надо и некоторые мои комменты здесь тоже по просьбе следователей – мы его драконили и психически шатали. […]

[…] Dat jullie het maar weten – zelfs de berichten in de K[omsomolskaja] P[ravda] waren geschreven zoals de rechercheurs ze wilden hebben, en een paar van mijn reacties waren ook op verzoek van de rechercheurs – we jaagden op hem en deden aan psychologische oorlogsvoering. […]

Het is het interactieve aspect van het verhaal dat het zo uniek maakt. Duizenden mensen zagen de gebeurtenissen voor hun ogen afspelen, namen eraan deel, communiceerden met de vermoedelijke dader, zagen het tragische verloop, en reageerden daarop – en dat allemaal zonder hun computerstoel te verlaten.

Wordt vervolgd.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.