In augustus 2012 vaardigde de gemeente Ostrava een uitzettingsbevel uit aan de eigenaar van elf gebouwen op Přednádraží, waarin geëist werd dat alle bewoners binnen 24 uur moesten vertrekken vanwege de onveilige staat van de gebouwen die vooral veroorzaakt zou worden door beschadigde rioleringsbuizen. Er zijn drie rechtszaken gaande tussen verschillende afdelingen van de gemeente Ostrava om vast te stellen wie verantwoordelijk is voor het repareren van de riolering, maar ondertussen moeten de bewoners de gevolgen van deze verwaarlozing dragen (zie hier [en] en hier [en] voor eerdere berichtgeving door GV).

“We geven niet op!” (augustus 2012). Foto door Daniela Kantorova.

Ongeveer honderd families weigerden te verhuizen; zij worden gesteund door lokale activisten. Velen van hen konden eenvoudigweg nergens anders terecht; sommigen woonden er al ruim dertig jaar. Nu, vijf maanden later, verblijven nog twaalf families op Přednádraží, waaronder zes kinderen. Op een echtpaar na is iedereen naar gebouw nr. 8 verhuisd, waarop de campagne van de activisten zich nu vooral richt.

Gebouw nr. 8 op Přednádraží. Foto door Daniel Arauz, gebruikt met toestemming.

De Onderhoudsdienst Gebouwen heeft een lijst opgesteld van reparaties die nodig zijn om de gebouwen op Přednádraží bewoonbaar te verklaren en de eigenaar, de heer Roztočil, heeft ermee ingestemd dat de bewoners zelf de vereiste reparaties aan gebouw nr. 8 mogen uitvoeren. Aangezien de eigenaar geen geld ter beschikking kon stellen, is de gemeenschap afhankelijk van geld dat door de activisten ingezameld wordt. Tot nu toe is het dak gerepareerd en zijn de kelders opgeknapt; de schoorstenen zijn nu aan de beurt.

Jan Bandy, organisator van de belangengroep van Přednádraží. Foto door Daniela Kantorova.

Reparatieplan voor Přednádraží. Foto door Daniela Kantorova.

Dit alles gebeurt onder moeilijke omstandigheden: er is nog maar één kraan met stromend water en officieel wordt slechts één woning van electriciteit voorzien. Een echtpaar woont nog steeds in gebouw nr. 17, waar wel electriciteit is, maar geen stromend water. Zij zijn etnische Tsjechen, die nergens anders naartoe konden verhuizen. Beide kampen met chronische gezondheidsproblemen en kunnen met moeite iedere maand hun medicijnen betalen. De gemeenschap is echter vastbesloten door te gaan met de reparaties.

Gebouw nr. 17 op Přednádraží. Foto door Daniela Kantorova.

Het aantal families op Přednádraží is afgenomen en de meeste gebouwen zijn ten prooi gevallen aan bendes plunderaars op zoek naar schroot en bouwmaterialen, iets wat grotendeels genegeerd is door de politie. Toch hebben een aantal bewoners die verhuisd waren, aangegeven dat ze terug willen. Veel families die wegtrokken van Přednádraží, hadden geen andere optie dan zich te vestigen in veel te dure pensions waar ze onder hele slechte omstandigheden verblijven: te veel mensen en in de herfst brak een dysenterie-epidemie[en] uit. Ze worden zelfs bedreigd met uitzetting uit de pensions als ze zich over de situatie uitspreken.

Přednádraží na de plundering. Foto door Daniel Arauz, gebruikt met toestemming.

Er wordt beweerd dat gemeenteambtenaren samenspannen met de pensioneigenaren die geld van de gemeente krijgen om de pensions draaiende te houden. Deze pensions vormen echter geenszins een goedkoop onderdak. Een pension aan de Cihelní-straat in Ostrava [cs] kost bijvoorbeeld 80 CZK (Tsjechische Kronen) per persoon per nacht bij langdurig verblijf in een kamer met vier of meer personen en gemeenschappelijke voorzieningen. Voor een gezin van zes betekekent dit 14.400 CZK per maand (€563), wat de meesten zich niet kunnen veroorloven aangezien het gemiddelde maandsalaris in Tsjechië[cs] ongeveer 24.500 CZK (€975) bedraagt.

Het is bijzonder moeilijk voor de bewoners van Přednádraží om alternatieve huisvesting te vinden, niet alleen omdat er in Ostrava een tekort aan goedkope huisvesting is, maar ook omdat particuliere huiseigenaren van Romahuurders een extreem hoge waarborgsom eisen. Bovendien zijn veel van de bewoners van Přednádraží werkeloos.

Gebouw nr. 17 op Přednádraží. Foto van Daniela Kantorova.

Roma krijgen vaak de schuld van hun eigen werkeloosheid, maar, naast discriminatie door werknemers, zijn de oorzaken te vinden in de historische onderdrukking van de Roma in Europa. Zo kent Tsjechië al decennialang segregatie in het onderwijs [en], dat tijdens de communistische dictatuur bestond en nog steeds bestaat. Het was algemeen gebruik om Romakinderen naar aparte scholen te sturen voor kinderen met verstandelijke beperkingen, zonder dat er psychologisch onderzoek plaatsvond of het kind dergelijke verstandelijke beperkingen had.

In 2007 oordeelde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg in een zaak [en] die Romaburgers tegen de Tsjechische staat hadden aangespannen dat een dergelijke praktijk niet toegestaan was. In november 2012, vijf jaar na deze uitspraak, organiseerden Roma in Ostrava een betoging [en]. Deze betoging was de eerste actie die door onafhankelijke Roma-activisten werd georganiseerd zonder steun van de overheid of organisaties uit het maatschappelijke middenveld.

Volgens een rapport uit november 2012 van de Tsjechische tak van Amnesty International [cs] worden Romakinderen in het onderwijs nog steeds gediscrimineerd, ondanks de uitspraak van het Europese Hof en ondanks bijvoorbeeld het met geld van de Europese Unie gefinancierde programma van ‘sociale integratie’ [cs] dat de stad Ostrava in februari 2012 begon.

De Tsjechische overheid blijft ook achter in de verdere behandeling van de situatie op Přednádraží. Hoewel de Ombudsman, na een bezoek van diens adviseurs aan Přednádraží in de zomer, een rapport heeft geschreven, is dit rapport tot op heden niet gepubliceerd. De bevolking van Přednádraží heeft nog geen teken van goede wil van de kant van de autoriteiten gezien, hoewel dit al vele jaren geleden had moeten gebeuren. Ondertussen blijven zij, ondanks bedreigingen, armoede en moeilijke leefomstandigheden, doorvechten voor hun basisrecht op onderdak.