Zowel Bosniërs als Serviërs reageerden vandaag met opluchting en ongeloof toen ze hoorden dat de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladic is gearresteerd, die wordt beschuldigd van genocide en oorlogsmisdaden tijdens de burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina van 1992-1995. Voor veel mensen komt de arrestatie van Ratko Mladic misschien als een verrassing, maar de afgelopen jaren is de internationale druk op de Servische autoriteiten toegenomen om de generaal eindelijk te berechten.
Leven met de herinnering aan familieleden en vrienden die door de strijdende partijen zijn vermoord of verminkt terwijl de daders nog vrij rondlopen zorgt voor een extra trauma voor de nabestaanden, ongeacht aan welke kant ze stonden tijdens de oorlog. Voor velen was de verdeling van Joegoslavië in etnische en religieuze fracties een ruwe ontgoocheling, terwijl de rest van Europa hulpeloos getuige was van het lukrake geweld en de willekeurige misdrijven op een schaal die sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer was voorgekomen op het Europese continent. Herinneringen en trauma's zijn nog springlevend in Bosnië en zolang de daders niet zijn berecht, zal niemand worden bevrijd van de pijn van agressie. Zo beschrijft [en – alle links] Sarah Correia van Café Turco de situatie:
Ik ben nu in Kozarac, een plaats die in mei 1992 met de grond gelijk werd gemaakt. Ik ben vandaag naar Trnopolje gegaan voor een herdenking en ik kon de pijn zien in de gezichten van de mensen. Maar toen ik terugkeerde in Kozarac hoorde ik het nieuws. Tranen van geluk in ieders ogen en een gevoel van ongeloof, omdat een moment waar niemand in geloofde, is gekomen.
Maar sommige mensen vermoeden nog steeds dat de Servische autoriteiten Mladic lange tijd hebben geholpen om onder te duiken of in ieder geval hun mond hebben gehouden over zijn verblijfplaats. Een van de eerste vragen aan de Servische president Boris Tadic was dan ook waarom ze Mladic niet eerder hebben gevonden, zoals Sladjana Lazic van A Slice Of Serbian Politics beschrijft:
Op de vraag waarom Mladic niet vijf jaar geleden is gearresteerd, voegde Tadic toe dat hier een onderzoek naar wordt gestart, en als uit dit onderzoek blijkt dat leden van de regering of de overheid zich met dit proces hebben bemoeid, dan zullen zij ook worden vervolgd. Tadic zei ook dat Mladic wordt uitgeleverd aan het Joegoslavië-tribunaal van de Verenigde Naties, maar hij zei niet wanneer, alleen dat “er wordt gewerkt aan een uitleveringsprocedure”.
De kwestie van vrij rond lopende vermeende oorlogsmisdadigers heeft het vooruitzicht van Servië op lidmaatschap van de Europese Unie lang parten gespeeld, en het lijkt erop dat dit een zodanig geruchtmakende zaak was geworden dat de Servische autoriteiten alleen nog maar Mladic hoefden te arresteren. Sleeping With Pengovsky schrijft hierover:
De arrestatie van de voortvluchtige oorlogsmisdadiger Ratko Mladić vindt plaats op een zeer cruciaal moment voor Servië. Op een moment waarop Kroatië blijkbaar bijna een datum heeft voor hun toetreding tot de EU, op een moment waarop Serge Brammertz, hoofdaanklager van het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag, zegt dat Servië niet voldoende heeft gedaan om de twee resterende oorlogsmisdadigers (Mladić en Goran Hadžić) op te pakken, op een moment waarop de EU overweegt weer visums in te voeren voor bepaalde Balkanlanden, waaronder kennelijk Servië, lijkt het alsof Belgrado geen andere keuze had dan de kwestie Ratko Mladić uit de wereld te helpen.
Wat de gevoelens vandaag ook zijn in Bosnië en Servië, de arrestatie vormt een kans om een betere toekomst tegemoet te gaan en een manier om de tragedies van de recente geschiedenis beter te begrijpen. De slachtoffers van oorlog en terreur in het voormalige Joegoslavië kunnen nu vrediger en waardiger rusten dan gisteren. Ongelooflijk, hoeveel verschil één dag maakt.
