De Indiase roman- en essayschrijfster en activiste Arundhati Roy haalt de media vaker vanwege haar uitgesproken kritiek op de Indiase staat dan vanwege haar boeken. Sinds haar roman The God of Small Things (De god van kleine dingen) [en – alle links], die de Booker-prijs heeft gewonnen, schrijft ze vooral non-fictie en politieke teksten over kwesties die te maken hebben met sociale gerechtigheid en economische ongelijkheid.
Haar steun voor de afscheiding van Kasjmir leidde onlangs in heel India tot discussies. Ze sprak op een conferentie met de titel “Whither Kashmir – Freedom or Enslavement?” (Waar moet het met Kasjmir heen – Vrijheid of onderwerping?), die op 24 oktober 2010 in Srinagar was georganiseerd door de JKCCS. Roy zei: “Kasjmir heeft nooit integraal deel uitgemaakt van India. Dat is een historisch feit.” Onderstaande video van deze toespraak is op YouTube geüpload door Wahidfayaz:
Salil Tripathi van het blog Index On Censorship vat de reacties van de Indiërs samen:
Als de gevoelens die op internet (via Twitter en Facebook) zijn geuit enige indicatie zijn, dan zijn veel Indiërs woedend over haar uitspraken. Sommige mensen zouden graag zien dat ze voor lange tijd in de gevangenis verdwijnt. Iemand tweette zelfs dat ze ter dood zou moeten worden veroordeeld, ondanks dat de maximumstraf voor opruiing volgens de wet levenslange gevangenisstraf is. De regering heeft gezegd dat ze Roy niet zullen vervolgen, ondanks dat een jurist van de Hindoestaanse nationalistische Bharatiya Janata-partij in de noordelijke staat Uttarkhand een officiële klacht heeft ingediend, die de weg zou kunnen bereiden voor gerechtelijke stappen.
Zowel in de Indiase media als in de Indiase blogosfeer en op sociale netwerken werd er heftig gereageerd door voor- en tegenstanders. Rajan Venkateswaran vindt dat er grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting. Hij schrijft:
Het is triest dat de regering heeft besloten haar niet te vervolgen. Ik zou echt willen dat iemand een PIL indiende en dat het Hooggerechtshof haar in de bajes gooide, om een voorbeeld te stellen voor anderen van haar soort.
Travails and Travels bekritiseert het standpunt van Roy:
Is er onrecht in India? Ja. Corruptie? Ja. Vriendjespolitiek, nepotisme, syndicalisme, misdadig gedrag, oppressie? Ja, ja, ja…. Maar India is niet zo slecht als u het doet lijken. U doet alsof een groepje elitaire aristocraten elke ochtend wakker wordt met een functieomschrijving waarin staat: “Zuig de armsten van de armsten uit, verkracht een paar adivasi, onderdruk er ook nog een paar, treed de mensenrechten zorgvuldig met voeten.”
Chinmay Kumar verdedigt Arundhati Roy:
Heeft ze misbruik gemaakt van de vrijheid van meningsuiting? Misschien, misschien ook niet. Als het tot politieke ellende leidt, dan is het natuurlijk misbruik. Kasjmir is altijd al een catastrofale politieke kwestie geweest, vanaf de eerste dag van de onafhankelijkheid van India. Haar uitspraken waren voldoende om tumult te veroorzaken, omdat India Kasjmir al lang beschermt, iets wat zij beschrijft als het kolonialisme van het land. [..]
Sommige stemmen zullen zich steeds opnieuw laten horen en er zullen pogingen zijn om ze tot zwijgen te brengen. Dat gebeurde honderden jaren geleden en tientallen jaren geleden. Van Socrates tot Suu-Kyi, en nu Arundhati Roy.
K.R. Surendran uit Kerala schrijft:
Arundhati Roy heeft gezegd dat ze te doen heeft met de houding van onze natie als het gaat om onbevreesd je mening geven en ze heeft duidelijk gemaakt dat ze spreekt uit liefde voor ons land. Leiders, luister naar haar…….
Rahul Basu van het blog As I please is het oneens met zo ongeveer alles wat Arundhati Roy zegt of schrijft, maar zegt:
Verdient haar toespraak een rechtszaak wegens opruiing? Ik ben stomverbaasd dat er zoveel discussie in de media is over deze kwestie.
Blogger en schrijver Dilip D'Souza van het blog Death Ends Fun concludeert in zijn artikel over de kwestie:
Ik vraag ook jou dringend om te wennen aan het idee dat er mensen zijn die het grondig oneens zijn met waar jij in gelooft en wat jou dierbaar is.
En ja, daar hoort ook Kasjmir bij. Wen er maar aan.
En dat die verschillende meningen bestaan, dat ze worden geuit, heeft helemaal niets te maken met opruiing. Het is juist de definitie van de Indiase identiteit. Wen daar ook maar aan.