- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Mohammed: Te tekenen of niet te tekenen

Categorieën: Midden-Oosten & Noord-Afrika, Egypte, Israël, Marokko, Pakistan, Syrië, Religie, Technologie, Vrijheid van meningsuiting

De 20ste mei is aangebroken en voorbijgegaan, maar het vuur dat was aangestoken door de Iedereen Teken Mohammed Dag [1] [en] woedt nog steeds voort dankzij de olie die erop wordt geworpen door discussies over vrijheid van meningsuiting, over vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en over de maten – of de twee maten – waarmee Facebook meet.

Terwijl Pakistan in rep en roer is over de controverse, met een gerechtelijk bevel om Facebook te blokkeren [2], en eventueel nog meer websites uit de lucht te halen, zijn de reacties in het Midden-Oosten maar langzaam op gang gekomen. Naar verluidt hebben verder alleen Saudi-Arabië en de VAE de “beledigende” Facebook-pagina geblokkeerd, een pagina die mensen van over de hele wereld oproept om de Profeet Mohammed te tekenen en hun tekeningen in te zenden, wat ons in één klap weer terugvoert naar de controverse rond de Deense spotprenten, waarvan het stof zich nog moet optrekken.

Uit Israël geeft Yael haar mening over de dag en schrijft [3] [en]:

Dus ging ik even een kijkje nemen op die pagina Iedereen Teken Mohammed Dag [4] [en] en het verbaasde me te zien dat er best wel veel moslims waren die eraan deelnamen en aanvoerden dat je niet alleen maar omdat iets sommige mensen kan beledigen, misschien platvoers of smakeloos is, enzovoorts, aan de vrijheid van meningsuiting kan gaan tornen en dat mensen het recht hebben zich smakeloos te gedragen, ze het recht hebben beledigende dingen te zeggen, te schrijven en te tekenen. Ik deel dit standpunt. Omdat anderen op hun beurt het recht hebben hun vrijheid van meningsuiting te gebruiken om zulke handelingen te veroordelen, ze verachtelijk, beledigend, etc. te noemen.

Ze licht verder toe:

Of iets echter kwetsend, beledigend, aanstootgevend is of niet, is puur persoonlijk. Sommige mensen vinden afbeeldingen van schaars geklede (of volledig ontklede) mensen aanstootgevend – moeten al dergelijke afbeeldingen dan worden verboden? Sommige mensen hier in onze echt echt ultra-ultraorthodoxe gemeenschappen bijvoorbeeld, vinden het afbeelden van een vrouw OP ZICHZELF aanstootgevend … en zodoende weren ze onverschillig welke afbeelding met een vrouw dan ook uit hun kranten en tijdschriften en hebben ze geprobeerd voor elkaar te krijgen dat reclameborden enzovoorts met een vrouw die onze verkeerswegen, bussen enzovoorts opluisteren, worden verboden. Als je eenmaal begint te zeggen, “nee, je kunt dit niet over X zeggen, schrijven, tekenen of vertonen”, is dan het eind niet zoek? En wie zou zoiets dan moeten bepalen?

De van oorsprong Marokkaanse Jillian York die vanuit Boston in de VS op Global Voices Online blogt [5] [en], voegt hieraan toe:

Na Pakistans blokkade van Facebook [6] [en] vandaag, besloot ik op de pagina een kijkje te nemen om een indruk te krijgen van de reacties.
Pontificaal in de header van de pagina [7] [en] figureert die nu beruchte afbeelding van Mohammed met op zijn hoofd een tulband in de vorm van een bom met aangestoken lont. De pagina van de Facebook-groep staat bol van hatelijke en onsmakelijke inzendingen, zoals afbeeldingen van de Profeet als een hond, verdachtmakingen van moslims en de islam, etc.

Nou, wat de karikaturen van Mohammed aangaat, toen ze vier jaar geleden werden gemaakt tot op de dag van vandaag, houd ik vast aan het recht van de cartoonisten om te tekenen wat ze willen, hoe weerzinwekkend ik het persoonlijk misschien ook vind. In diezelfde geest, heb ik de karikatuurwedstrijd over de holocaust [8] [en] in Iran verdedigd.

York vervolgt:

Dat neemt niet weg dat ik ontzettend ben teleurgesteld in deze campagne. In plaats dat de groep en de beheerders ervan op een beheerste en vreedzame manier de vrijheid van meningsuiting verdedigen door op een onverwacht speelse manier de Profeet af te beelden als een teddybeer of een broodrooster, hebben die ervoor gekozen te provoceren met als gevolg dat ze vele voorstanders van de vrijheid van meningsuiting van zich vervreemden die hen anders zouden hebben gesteund. De campagne is het werk van geestelijk onvolwassen Amerikanen die het belangrijker vinden hun recht op de vrijheid van meningsuiting te doen gelden – op wat voor manier dat dan ook moet – dan door naar een gematigde houding te zoeken een klein beetje respect te tonen (en waardigheid wat dat aangaat).

In een reactie op haar bericht schrijft Mahmud:

De grotere vraag is WAAROM ????…. waarom in de eerste plaats een campagne starten waarbij gevoelens in het geding zijn die in een andere groep heel erg belangrijk zijn of worden gekoesterd … ik weet zeker dat er talrijke onderwerpen op de wereld voorhanden zijn waarop de vrijheid van meningsuiting kan worden uitgeprobeerd … JODEN van over de hele wereld komen in het geweer tegen een ontkenning van de holocaust … een houding die algemeen wordt aanvaard … dus waarom wordt niet eenzelfde formule gehanteerd bij moslims … wat wil men nu eigenlijk bereiken met deze campagne of in hoeverre maakt die de kwaliteit van het leven er nu beter op … die zal eerder anti-westerse sentimenten aanwakkeren en het er voor matige moslims moeilijker op maken om militante tendensen te beheersen …

En Tarek Amr uit Egypte maakt ons deelgenoot van zijn ideeën over het initiatief in dit bericht [9] [ar]. Hij schrijft:

قصه شبه يومية و قد كتب علينا أن نقرأها و نشاهدها و نسمعها حتى مللناها,
و القصة هي قصة الغباء و السخافة و أثرهم في تصرفات البشر. دعوني في
البداية أقسم أفراد القصة إلى فريقين شبه متكافئين في الغباء, و لنسمهم
فريق الأغبياء ألف, و فريق الأغبياء باء.
فريق الأغبياء ألف, يقرر أن
يرسم الرسول الكريم بصوره غير لائقة, فيجيبه فريق الأغبياء باء بالتهديد و
الوعيد, فيتمادى الفريق ألف في غباؤه و تشتد نبرة التهديد و الوعيد للفريق
باء, و تضج القاعة بالتصفيق و الضحك المتواصل.
ربما الجديد هذه المرة أن فريق الأغبياء ألف قرر تخصيص يوم عشرين مايو من كل عام لرسم الرسول الكريم [10]. و في الواقع فمن شكل دعوتهم و من كم السخافات الموجودة في قسم التعليقات هناك, فمن الواضح أنهم يودونها ان تكون رسوم مسيئة فقط.
Het lijkt een dagelijkse praktijk te worden en we zullen het voor de rest van ons leven tot vervelens toe moeten lezen, horen en zien gebeuren. Hun verhaal is een verhaal van stompzinnigheid en een verhaal van de invloed daarvan op het gedrag van mensen. Laat ik beginnen de personages van dit verhaal in twee groepen te verdelen die in stompzinnigheid voor elkaar niet onderdoen. Laten we ze Stompzinnige Groep A en Stompzinnige Groep B noemen.
Stompzinnige Groep A besluit de Profeet op een misplaatste manier te tekenen. Stompzinnige Groep B reageert met dreigementen en dus gaat Stompzinnige Groep A door met de stompzinnigheid en intensiveert Stompzinnige Groep B de toon van de dreigementen en het publiek blijft lachen en in de handen klappen.

Nieuw is deze keer misschien dat Stompzinnige Groep A heeft besloten om 20 mei aan te wijzen als de dag waarop jaarlijks de Profeet kan worden getekend. In werkelijkheid is het op grond van hun oproep en het overheersen van spot en belediging op het paginadeel waar reacties kunnen worden geplaatst, volkomen duidelijk dat wat hen betreft de tekeningen alleen maar beledigend zijn.

 Amr vervolgt:

أنا لا أحب تصنيف نفسي كشخص متدين, بالعكس فربما رد فعلى الأولى على رؤية
الدعوة و التعليقات عليها لم يكن رد فعل ديني من نوعية الإستغفار و
الحوقلة, لكنه كان رد فعل سوقي به الكثير من ألفاظ السباب لأبو أم الغباء
الذي يدين به هؤلاء. فصحيح أن فريق الأغبياء ألف يتهكم على أكثر شخص أحبه
في هذا العالم, لكن ما يثير حنقي أكثر شئ هو غباء فريق الأغبياء ألف,
فغباؤهم هو نتيجة طبيعية للعند المتولد بدوره من تهديدات فريق الأغبياء
باء. و رغبتهم في توجيه الإسائة ليست نتيجة أيديولوجية معينة و لكنها كما
أسلفت مجرد نوع من العند الموجه ضد رفاقهم و نظرائهم في الغباء.
Ik noem mezelf niet graag religieus. Integendeel, mijn eerste reactie, toen ik die oproep en de opmerkingen zag, was niet religieus, zoals die van degenen die God zouden bidden om dergelijke zonden te vergeven. Ik had een tegengestelde reactie, met veel uitingen van ongenoegen en ongeloof over de buitenproportionele mate van stompzinnigheid waarin die mensen genoegen scheppen. En hoewel het zo is dat Stompzinnige Groep A de persoon van wie ik het meest houd beledigt, is waar ik me het meest aan stoor de proporties die de stompzinnigheid heeft aangenomen, wat voortspruit uit onverzettelijkheid – een te verwachten reactie op de dreigementen die ze krijgen van Stompzinnige Groep B. Hun verlangen te beledigen berust niet op een bepaalde ideologie maar is een reactie op hun gelijken in stompzinnigheid in Stompzinnige Groep B.

Als de blogger nadenkt over de keuzes van de toeschouwers, komt hij tot het besluit:

لذلك نحن أمام أحد الخيارين, إما أن ننضم لفريق الأغبياء باء, أو أن نتجاهل كلا الفريقين و نتركهم لغبائهم فهو خير عقاب لهم.

Daarom staan we voor twee keuzes, óf ons aansluiten bij Stompzinnige Groep B óf geen aandacht aan de twee groepen besteden en ze laten begaan in hun stompzinnigheid.

Amr bedenkt echter nog een plan:

لكن لحظة, لم لا نذهب إلى حل أكثر جنونا و نرسم نحن الرسول الكريم
بالصورة الموجودة في أذهاننا نحن؟ لم لا نستغل الموقف لنعرفهم به و بقدره
الذي عجزت عقولهم عن رؤيته؟ فكما يقولون, العند يولد الكفر, لذلك
بإنضمامنا لحملتهم و تطويعها لوجهة نظرنا نحن ستنكسر موجة العند و لن
يجدوا أصلا من يوجهوا عندهم ضده. أعلم أن فكرتي المجنونه هذه لن يكتب لها
الحياة و ستقابل بسيل من الفتاوى التكفيرية و الشتائم, و ربما لذلك أطلقت
عليا لفظ مجنونة.
Wacht even! Waarom zouden we niet een gestoordere oplossing zoeken en de Profeet op de manier tekenen zoals wij hem zien? Waarom gebruiken we deze gelegenheid niet om hen met hem kennis te laten maken en hun de eigenschappen te laten zien die zij niet kunnen ontdekken. Afvalligheid gedijt op onverzettelijkheid, zo heet het, dus door ons aan te sluiten bij hun campagne en hun onze positie te tonen, zou hun onverzettelijkheid doorbroken kunnen worden omdat er niemand is tegenover wie zij hun onverzettelijkheid kunnen laten gelden.
Ik besef wel dat mijn idee het daglicht niet zal zien en op fatwa's en vervloekingen zal stuiten en dat is misschien waarom ik het een gestoorde oplossing heb genoemd.

En gestoorde oplossing of niet, anderen schijnen de gedachte toe te juichen. Op The Bahyeldin Dynasty schrijft [11] [en] Khalid:

Mijn oplossing? Wat deze verstandige jonge moslim heeft gezegd: moslims moeten gewoon inspringen op deze gebeurtenis en bovendien een goede zaak steunen.  Bekijk zijn video [12] [en].

Hier is nog een invalshoek [13] [en] uit Chicago van een moslim die Qasim Rashid heet.

Ondertussen hebben sommige bloggers de directe weg genomen en Facebook verlaten uit protest tegen het in de lucht houden van de pagina. Hiertoe behoort ook Ahmed Zaidan uit Syrië en hij schrijft [14] [ar]:

هنا أود أن أعلن مقاطعتي لهذا الموقع الذي تجرأ على ذلك وأدعو كل أحبابي وأصدقائي ومحبي النبي محمد عليه أفضل الصلاة والسلام ومحبي احترام المقدسات حفاظا على السلم والأمن العالمي، أدعوهم جميعا إلى مقاطعة الفيس بوك والتوقف عن تصفحه وفتحه، فقد تمادى كثيرا وأصابه الغرور ربما بعد ما تحدثت بعض استطلاعات الرأي عن تبوئه المرتبة الأولى في العالم تصفحا …
أن تغلق  محطة الاتصالات الباكستانية بطلب من المحكمة الباكستانية إغلاق موقع الفيس بوك في باكستان فذاك تطور مهم واحترام لمشاعر الشعب المسلم ليس في باكستان فحسب وإنما في العالم كله، وهي خطوة ينبغي على القضاء العربي والإسلامي أن يحذو حذوها، وإلا فإن حملات التحريض هذه من قبل مواقع كالفيس بوك وغيرها  لن تؤدي إلا إلى مزيد من التوتر بين الشعوب ..
Ik zou willen laten weten dat ik geen gebruik meer zal maken van Facebook, dat het heeft gewaagd ons te beledigen, en zou al mijn vrienden en dierbaren en iedereen die van de Profeet Mohammed houdt en de vrede en veiligheid op de wereld wil handhaven, willen oproepen Facebook te boycotten, niet meer te bezoeken en te gebruiken. Facebook is te ver gegaan en heeft het misschien te hoog in de bol gekregen, in het bijzonder gezien de opiniepeilingen waarin het als de meest succesvolle site van de wereld uit de bus kwam.
Wanneer de Pakistaanse Telecommunicatie Autoriteit Facebook afsluit, na een gerechtelijk bevel van een Pakistaans gerechtshof, dan is dat een belangrijke ontwikkeling – een ontwikkeling waarin de gevoelens van moslims worden gerespecteerd, niet alleen in Pakistan, maar over de hele wereld. Het is een stap die zou moeten worden nagevolgd door de Arabische en islamitische rechterlijke macht, omdat de spanningen die door Facebook en gelijksoortige websites worden veroorzaakt alleen maar tot meer animositeit tussen mensen zal leiden.

Egyptian Engineer, die Facebook ook heeft verlaten, schrijft [15] [ar]:

دا غير إن الفيس بوك بيآخد وقت كتير و فوائده قليلة مقابل طوفان من الكلام اللي ملوش لازمة بالنسبة لي
غير إن الفيس بوك بيستهبل و لغى كذا جروب إسلامي كنت مشترك فيهم فلقيت إن البقاء فيه تضييع وقت

In Facebook gaat veel tijd zitten en het heeft maar weinig voordelen in verhouding tot de stortvloed aan woorden waar ik niets aan heb. Bovendien doet Facebook vervelend en heeft een aantal islamitische groepen waar ik lid van was verwijderd, dus is het me duidelijk geworden dat het zonde van mijn tijd is om er te blijven.