Kirgizië, Oezbekistan: Eerste berichten over de slachting in Osj

Vertaling geplaatst op 13 juni 2010 22:36 GMT

Op 10 juni 2010 zijn etnische onlusten tussen Kirgiezen en Oezbeken in het Kirgizische deel van de Ferganavallei uitgelopen op een regelrechte slachting, gevolgd door een uittocht van Kirgizische Oezbeken [en]. Het conflict lijkt aangewakkerd door Kirgizische misdaadbendes, die de regio willen destabiliseren, en houdt wellicht verband met de volksopstand van twee maanden geleden. Maar zelfs als criminele onruststokers er de hand in hadden, is het duidelijk een conflict met diepe wortels.

Vluchtelingen aan de rand van Osj. Bron: diesel.elcat.kg

De door bergen omgeven Ferganavallei is een dichtbevolkt gebied in Centraal-Azië met een zeer gecompliceerde etnische samenstelling. In het gebied met een oppervlakte van bijna drie keer Nederland wonen 11 miljoen mensen. De grenzen tussen de republieken Oezbekistan, Tadzjikistan en Kirgizië zijn in de Sovjetperiode volkomen willekeurig op de kaart getekend door ambtenaren van Stalin, met grote problemen als gevolg, want veel Kirgizische dorpen en steden belandden aan de Oezbeekse kant van de grens, en andersom. Armoede, grootschalige landbouw en een hoge werkloosheid kenmerken de plaatselijke situatie.

In Osj, de op één na grootste stad van Kirgizië, is de situatie helemaal gecompliceerd, omdat een groot deel van haar inwoners Oezbeeks is (of was). De moeizame verhoudingen tussen de Kirgizische en Oezbeekse bevolkingsgroepen werden blootgelegd tijdens de rellen die daar in 1990 plaatsvonden [en] onder vergelijkbare omstandigheden en waarbij meer dan 300 mensen omkwamen en meer dan 1000 gewonden vielen.

Informatie over het geweld en de verwarring van de laatste drie dagen is schaars, want er is bijna geen elektriciteit in de stad. Toch blijken bloggers in staat materiaal op internet te zetten. De in de VS woonachtige Jelena Skochilo (ook bekend als LiveJournal-gebruiker morrire [ru]), heeft geprobeerd alle belangrijke nieuwsbronnen bijeen te garen, zoals ze dat ook deed tijdens de revolutie in Kirgizië in april 2010 [en]. Maar ook zij vindt dat er te weinig betrouwbare informatie is:

Эмоций просто через край, но я понимаю и разделяю страх беззащитных людей…Что известно точно: пожар в микрорайоне Черемушки и одиночные пожары по городу. Много провокаторов. Жители постоянно слышат выстрелы. Позвольте привести одну цитату, которая отражает общую картину и вы поймете, почему я не хочу вести time line. Я знаю этого человека лично и могу полагаться на его данные.
“… мне позвонил и спросил: “…, значит нам никто не поможет?”. никому не пожелю такого. я чуствовала себя как собака….я их встретила у туберкулезного диспансера. я села за руль и всем кричала. что он кыргыз. нам с трудом удалось его вывезти из этого района.по улице шли около 20 солдат, а за ними шла толпа молодых и не молодых людей кыргызской национальности. я тоже незнаю, что делать. “

De emoties laaien hoog op, maar ik begrijp en deel de gevoelens van weerloze mensen… Wat in ieder geval vaststaat: er is een brand in de wijk Tsjerjomoesjkin en brandjes overal in de stad. Er lopen veel provocateurs rond. Er zijn constant schoten te horen. Ik geef één citaat waaruit de algehele situatie blijkt en je zult begrijpen waarom ik geen chronologisch verslag wil schrijven. Ik ken de auteur persoonlijk en kan hem vertrouwen.
“… hij belde me en vroeg: “… dus niemand komt ons helpen?” Ik zou dat niemand toewensen. Ik voelde me ellendig… We zagen elkaar bij de tuberculosekliniek. Ik ging achter het stuur zitten en riep naar iedereen dat hij een Kirgies was. Met veel moeite kregen we hem de wijk uit. Op straat waren ongeveer 20 soldaten met achter hen een menigte jonge en minder jonge mensen van Kirgizische komaf. Ik weet niet wat ik verder moet doen.”

NewEurasia.net was de belangrijkste Engelstalige nieuwsbron met foto's [en], filmpjes en de laatste ontwikkelingen. Mil.wms.kg plaatste foto's [ru]. De in Kirgizië aanwezige blogger sherboto publiceerde foto's [ru] van de gebeurtenissen. Het officiële Kirgizische persbureau Akipress.org en Kloop.kg leverden hun verslagen van de gebeurtenissen (hier [ru] en hier [ru] te vinden). Forumleden van diesel.elcat.kg kwamen met foto's van grote groepen vluchtelingen [ru].

Op 13 juni verscheen het conflict online [en], met pro-Kirgizische en pro-Oezbeekse getuigenverslagen. (Daarbij moet worden opgemerkt dat er beduidend minder Oezbeekse websites zijn vanwege de strenge anti-internetwetgeving in dat land [en]). Verschillende Kirgizische websites gingen uit de lucht. Registan.net, waar over de gebeurtenissen werd gediscussieerd, ging ook door de knieën, waarschijnlijk vanwege vermelding op Digg.com. De duidelijk Oezbeeksgezinde YouTube-gebruiker saveosh publiceerde een Google Maps-video [en] van zes minuten. Het filmpje geeft waardevolle informatie, maar is niet bepaald neutraal.

De Twittertags #Osh, #Uzbeks, #JA (dat staat voor Jalalabad, de tweede stad waar ook ongeregeldheden plaatsvonden) en #freekg worden gebruikt om tweets over de gebeurtenissen te groeperen.