Deze maand staan de Chinese pers en online forums vol met berichten over het feit dat Charles Kao de Nobelprijs voor natuurkunde heeft gewonnen [en].  Alweer een Chinese wetenschapper van overzee die de prestigieuze prijs heeft weten op te eisen. Dit tijdelijke moment van gedeelde glorie verandert al snel in een belangrijker vraag: wanneer produceert China zijn eerste autochtone Nobelprijswinnaar?

Een bericht met psychologische insteed op Xinhua [zh] beschrijft het als volgt:

每年诺奖颁布时国人总是心神难宁，一旦获奖者有华人身份，更是亢奋莫明。然而热乎不了几天，就会渐渐的冷却，乃至波澜不兴。待到来年，又如是这般，循环往复。

Ieder jaar worden de Chinezen vreselijk sentimenteel wanneer de Nobelprijswinnaars bekend worden gemaakt. Als een winnaar van Chinese afkomst is, dan zijn ze helemaal opgewonden, maar na een paar dagen zakt die opwinding geleidelijk af of verandert zelfs in onverschilligheid. En het jaar daarop gebeurt weer precies hetzelfde.

詹晟 [zh] stelt een vraag over een blog op de nieuwssite ifeng:

有人说歧视华人——诺贝尔奖的不是中国，奖的是国籍。所以华人获得诺贝尔的必要条件是“加入美国国籍”。但为何“一换国籍就获奖”?

Sommige mensen zeggen dat het een soort discriminatie tegen Chinezen is – de Nobelprijs wordt niet aan Chinezen gegeven, maar alleen aan mensen met een bepaald staatsburgerschap. Daarom is een eerste vereiste voor een Chinees die de prijs wil winnen dat hij Amerikaans staatburger wordt. Maar waarom kunnen Chinezen de prijs wel krijgen als ze eenmaal van nationaliteit zijn veranderd?

Dat is ook te lezen in een artikel van 青青草香 [zh] op de blog van de nieuwssite sina:

美籍华人，美藉的“美”字是无关紧要的，关键在华人的“华”字。在媒体热情的引导下，大家觉得高锟得奖几乎就等于中国人等奖了。于是大批脆弱的心灵得以自我安慰

Als we het hebben over een “Amerikaanse Chinees”, dan is het sleutelwoord niet “Amerikaans” maar “Chinees”. Na de fervente berichtgeving in de media hebben we de illusie dat ook alle Chinezen delen in de Nobelprijs. We hebben zelf onze breekbare harten getroost.

高锟已是第八位获得诺贝尔奖的华裔了，我们在引以自豪的同时是不是也该思考这样一个尴尬的问题：为什么同是华人，在别的国家就可以培养成为诺贝尔奖获得者，在中国就不能呢？

Charles Kao is de achtste Chinese Nobelprijswinnaar. Terwijl we trots zijn, moeten we toch de beschamende vraag stellen: waarom kunnen Chinezen wel Nobelprijzen winnen als ze in het buitenland zijn, maar niet als ze in hun eigen land zijn?

Een commentaar [zh] van 丁果 op Southern Metropolitan Weekend schetst een aantal structurele problemen in het Chinese wetenschappelijke klimaat:

中国仍然缺乏宽松自由的学术环境，这样就难以出现    的创意人才；中国缺乏进行高端研究的基础设施，或者说实验室，这使优秀的科学家，尤其是从事理论研究的华裔科学家，难以下决心回来报效祖国；中国缺乏培养 创新头脑的人文环境，缺乏适合全球最优秀科学人才长期居住的社区条件，这就决定了不少优秀人才难以带领全家回来，怕耽搁了下一代的成长。

China heeft nog altijd geen vrij wetenschappelijk klimaat en dat maakt het moeilijk innovatieve talenten te stimuleren; China heeft geen basale onderzoeksfaciliteiten van hoge kwaliteit, waardoor het moeilijk wordt om het aantrekkelijk te maken voor Chinezen om terug te keren naar hun eigen land; China heeft niet het sociale klimaat dat kan dienen als voedingsbodem voor pioniersideeën en is voor vooraanstaande wetenschappers weinig aantrekkelijk om zich voor langere tijd te vestigen.

詹晟 en 青青草香 bespreken ook een aantal andere verontrustende feiten.

詹晟 zegt:

看看大陆学术腐败盛行，有所谓“博导”年出书量，少则数本多则数十本。地方政府“拍脑袋”做决策，请洋智库出点子，只为“附庸风雅”。

Kijk eens naar het corrupte wetenschappelijke klimaat in China. Er zijn zogenaamde boekpublicaties van scriptiementors, variërend van enkele tot tientallen publicaties per jaar. Plaatselijke overheden nemen graag buitenlandse adviseurs in dienst voor advies, omdat dat “in” is.

若没有形成严谨的学术环境、科学的奖惩机制，胸前别着“人民教师”的光荣牌，照样也会耐不住寂寞纷纷投奔商海

Als er geen strenge wetenschappelijke omgeving is en er geen effectief beloningssysteem is, dan zullen de meeste wetenschappers, zelfs als ze de glorieuze eer hebben de “Onderwijzer van het Volk” te zijn, het kringetje verlaten en de commerciële wereld instappen.

大可不忿地将种种学术怪现状，归为转型期中国的尴尬现实，或者商品经济大潮的强力冲击，但是否与文化和心态有关？

We kunnen een veranderend China of de golven van materialisme de schuld geven van alle onregelmatigheden. Maar zou het niet ook te maken hebben met onze cultuur en instelling?

青青草香 merkt op:

中国是个喜欢数字、重视数字而且精于使用数字的国家。国内高校多以学术论文发表数量来评价一名教师的水平和贡献，也以发表 一定数量的论文作为研究生、博士生进入毕业答辩的标准。在这种考核体系下，教师们为职称为课题为成果为奖金、学生们为答辩为毕业为今后的工作都必须大写论 文。结果拼凑剽窃成风，拿来主义盛行。中国在荣登学术论文数量世界第一宝座的同时，可能还应该戴上学术泡沫和论文垃圾产量世界第一这顶桂冠

China gebruikt graag cijfers. Het aantal gepubliceerde onderzoeksartikelen wordt gebruikt om iemands wetenschappelijke kwaliteit te bepalen, of om te beslissen of een onderzoeksstudent door kan gaan naar de fase waarin de thesis wordt verdedigd. Onder dit systeem moeten zowel docenten als studenten grote hoeveelheden essays publiceren, met als bijkomend resultaat dat er vaak plagiaat wordt gepleegd. Terwijl China de nummer één wordt als producent van het hoogste aantal wetenschappelijke dissertaties, wordt het misschien ook nummer één als producent van wetenschappelijke troep.

在现有的教育模式和科研体制下，中国可能很难培养出真正有自由思想、有独立精神、有创新能力的科学家，因此一时半会儿要想捧回个诺贝尔奖恐非易事。

In het huidige onderwijs- en onderzoekssysteem is het moeilijk voor China om liberale, onafhankelijke en innovatieve wetenschappers te stimuleren. Het duurt nog even voor de eerste autochtone Chinese Nobelprijswinnaar wordt geproduceerd.

In het gezamenlijke Engelse blog the Fool's Mountain is een verhitte discussie gaande over wat er tussen Chinese schrijvers en de Nobelprijs in staat [en].

[Foto afkomstig van nobelprize.org]