- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Angola: “Elke stad heeft haar geschiedenis, ook de onze”

· Geschreven door Sara Moreira Vertaald door Percy Balemans

Categorieën: Economie & bedrijfsleven, Geschiedenis, Ontwikkeling

Sinds januari van dit jaar kondigen verschillende weblogs een petitie aan om wat er nog over is van de historische architectuur van Luanda [1] te redden. De petitie, die wordt gesponsord door de Architects Association of Angola en die vooral is gericht aan José Eduardo dos Santos [2], de president van Angola, heeft tot doel om het erfgoed en de monumenten van Luanda te beschermen.

De petitie begint met het verdedigen van het idee “elke stad heeft haar geschiedenis, ook de onze”:

ACREDITANDO que o que torna uma cidade singular é o seu património histórico e cultural, traduzido pelos hábitos das suas gentes, mas igualmente pelas pedras, construções, espaços e edifícios que foram sendo introduzidos ao longo dos séculos da sua génese.

WIJ GELOVEN dat een stad uniek is dankzij haar historisch en cultureel erfgoed, vertaald door de tradities van haar inwoners, maar ook door stenen, bouwwerken, ruimtes en gebouwen die in de loop van de eeuwenlange geschiedenis zijn geïntroduceerd.
Foto van Flickr-gebruiker mp3ief gepubliceerd onder een Creative Commons-licentie [3]

Foto van Flickr-gebruiker mp3ief, gepubliceerd onder een Creative Commons-licentie

Het is bekend dat het landschap van Luanda steeds meer wordt gedomineerd door moderne gebouwen. In een artikel met de titel Luanda: a metamorfose [4] [pt] (Luanda: de metamorfose) publiceert auteur N'manga van (R)evolução em Angola [5] [pt] ((R)evolutie in Angola) een uitgebreide fotocollectie van de nieuwe en opkomende architectuurprojecten. In september 2008 schreef [6] [en] Global Voices Online over bloggers die zich afvroegen voor wie deze gebouwen zijn bedoeld. Maar de online discussie gaat nu ergens anders over, zoals blijkt uit de reactie [7] [pt] van Kukiela op het artikel “Luanda: de metamorfose”:

A questão de uma identidade arquitectónica, um património que está a ser destruído na nossa baixa para se construir esse conjunto insípido de edifícios sem qualquer perspectiva cultural de identidade. Sei que isso leva à discussão de “identidade angolana”, que é uma longa discussão mas que é também importante pensar na vertente “evolução urbanística” da cidade de Luanda.

De kwestie van architectonische identiteit – een erfgoed dat in ons stadscentrum wordt vernietigd om deze verzameling smakeloze gebouwen te laten verrijzen zonder stil te staan bij onze culturele identiteit. Ik weet dat dit leidt tot een discussie over “de identiteit van Angola”, wat een lange discussie is, maar het is ook belangrijk om na te denken over de “stedelijke evolutie” van de stad Luanda.

Het meest polemische en meest opvallende geval van bescherming van de Angolese architectuur dat online wordt besproken, vond plaats in augustus 2008, toen de historische Kinaxixi-markt met de grond gelijk werd gemaakt [8] [en] om plaats te maken voor de bouw van een nieuw winkelcentrum.

Exclusieve foto genomen op de dag dat de Kinaxixi-markt werd gesloopt, beschikbaar gesteld door José Manuel Lima da Silva, Flickr-gebruiker Kool2bBop [8]

Exclusieve foto genomen op de dag dat de Kinaxixi-markt werd gesloopt, beschikbaar gesteld door José Manuel Lima da Silva, Flickr-gebruiker Kool2bBop

Dit voorval is in de petitie niet vergeten:

TENDO tomado conhecimento que se continua a autorizar a destruição de património público, entre prédios classificados como foi o Palácio de Dona Ana Joaquina, ou por classificar, como o Mercado do Kinaxixe, este último considerado internacionalmente uma das obras arquitectónicas mais importantes do Movimento Moderno, e proposta por Óscar Niemeyer para ser considerado Património da Humanidade pela UNESCO.

WIJ MERKEN dat de vernietiging van publiek erfgoed steeds weer wordt geautoriseerd voor monumenten, zoals het Dona Ana Joaquina-paleis, of voor andere gebouwen, zoals de Kinaxixi-markt, die door de internationale gemeenschap werd beschouwd als een van de belangrijkste architectonische werken van de Moderne Beweging en door Oscar Niemeyer [9] werd aanbevolen om door de UNESCO in aanmerking te worden genomen als Erfgoed van de Mensheid.

Maar het lijkt erop dat niet alleen in Luanda cultureel erfgoed wordt vernietigd. Nuno Silva Leal [10], een Portugese architect die in Benguela woont, prijst het initiatief van de petitie en schrijft [11] [pt] over een geval dat in die provincie plaatsvond:

Fiquei feliz em deparar há pouco na net com esta petição [12] em defesa do património construído de Luanda. Sinal de que há ainda uma franja da população consciente do fabuloso património arquitectónico que têm em mãos e que não podem desbaratar, sob pena das gerações futuras virem a lembrar-se desta apenas pela ganância do lucro.
Aliás, este problema estende-se a todo o país. Aqui na província há bem pouco tempo atrás demoliram, tijolo a tijolo, a estação de comboios da Catumbela para, provavelmente, construírem um mamaracho chinês no seu lugar. Foi mais um pouco da história de Angola que morreu com a destruição deste edifício…

Ik was blij dat ik deze petitie [12] [pt] om het architectonisch erfgoed in Luanda te beschermen op internet tegenkwam. Het bewijst dat er nog steeds een klein deel van de bevolking is dat zich bewust is van het prachtige architectonische erfgoed dat ze niet kunnen negeren, want anders zullen toekomstige generaties zich alleen de hebzucht naar nog meer winst herinneren.
Bovendien verspreidt dit probleem zich over het hele land. Hier op het platteland werd niet zo lang geleden het treinstation van Catumbela steen voor steen afgebroken, waarschijnlijk om plaats te maken voor een Chinees bouwwerk. Met de sloop van dit gebouw is weer een stukje Angolese geschiedenis gestorven…
Nieuwe brug, Catumbela [13]

“Nieuwe brug, Catumbela”, foto van Flickr-gebruiker jlrsousa, gepubliceerd onder een Creative Commons-licentie

Of het nu in Luanda is of ergens anders, wat Koluki [14] betreft draait het allemaal om herinneringen en om wat toekomstige generaties van deze herinneringen zullen vinden. Ze schrijft in een uitgebreid artikel [15] [pt] met de titel A(s) Memória(s) e o(s) Património(s) – Passado(s) e Futuro(s) (Herinnering(en) en erfgoed – Verleden en toekomst):

Memórias… são elas que dão sentido à palavra “histórico” ao lado da designação “património arquitectónico”. Resta-nos sempre a consolação de que, pelo menos enquanto somos vivos, elas sobrevivem à morte dos edifícios. O problema é a preservação dessas memorias, individuais e colectivas, para as gerações futuras, não perdendo de vista, contudo, que estas não só têm direito ao conhecimento da história, como também […] têm o direito a e a capacidade para criarem a sua própria história e construírem as suas próprias memórias para o seu próprio futuro – que será, afinal, o futuro da Nação, portanto de todos nós.

Herinneringen… zij geven een betekenis aan het woord “historisch”, samen met het predicaat “architectonisch erfgoed”. We kunnen er in ieder geval tijdens ons leven op rekenen en geloven dat herinneringen de dood van gebouwen overleven. Het probleem is om deze herinneringen te bewaren, individueel en voor toekomstige generaties, maar daarbij niet te vergeten dat zij niet alleen het recht hebben om de geschiedenis te kennen, maar ook het recht en het vermogen hebben om hun eigen geschiedenis te maken en hun eigen herinneringen voor hun eigen toekomst te bouwen – want dat is de toekomst van het land en dus de toekomst van ons allemaal.

De volledige petitie, die niet alleen aan de president is gericht maar ook aan de gouverneur, de minister van Cultuur, het Assembly Culture Committee en de vertegenwoordiger van UNESCO in Luanda, is hier [16] [pt] te vinden en op vele weblogs (zoals deze [17] [pt]). Hoewel de petitie online staat, kan deze alleen lokaal worden ondertekend door (voormalige) inwoners van Luanda bij UNAP, Chá de Caxinde Association, Architects Association en op het kantoor van Sérgio Piçarra.