Macedonië: Alexander de Grote als lokaas voor de media

De traditionele media in Macedonië houden zich nu al een aantal jaren bezig met het voortdurend promoten van allerlei claims en gebeurtenissen die te maken hebben met Alexander de Grote en waarvan ze denken dat ze tot meer publieke steun en meer lezers/kijkers leiden.

De enige andere persoon die hier maar enigszins in de buurt kan komen is Toshe Proeski, de voormalige popzanger die een nationale held werd. Maar de afgelopen paar weken mag hij weer in vrede rusten, sinds een rechtszaak wegens laster tussen zijn vriendin en zijn manager is afgerond.

Alexander III van Macedonië (356 v.Chr.–323 v.Chr.) heeft echter minder geluk – de nationale tv-zender Kanal 5 zakte afgelopen zondag af naar een nog dieper niveau van de Hades toen ze letterlijk zijn geest “opriepen”. In een zogenaamd nieuwsitem [mkd] ging een “historicus” met een cameraploeg naar Florida om de hulp in te schakelen van een vermeend beroemd medium om contact te leggen met zijn (sic!) voorouders. In de video [mkd] beweert de spiritualist dat er een jongeman in de kamer staat, gekleed in een leeuwenhuid, die zegt dat hij niet naar Perzië ging om het land te veroveren, maar voor een culturele uitwisseling, en dat hij graag meer zou willen weten over de moderne Macedonische taal.

Marmeren portret van Alexander de Grote, waarschijnlijk uit Alexandrië, Egypte (2de of 1ste eeuw v.Chr.), tegenwoordig in het British Museum, Londen, VK. Photo: Filip Stojanovski

Marmeren portret van Alexander de Grote, waarschijnlijk uit Alexandrië, Egypte (2de of 1ste eeuw v.Chr.), tegenwoordig in het British Museum, Londen, VK. Foto: Filip Stojanovski

De auteur van dit artikel levert in zijn weblog Razvigor commentaar [mkd] op dit zogenaamde nieuws en vraagt zich daarbij af hoe het kan dat de voorouderlijke geest in het Engels kon communiceren, een moderne taal die zich pas duizenden jaren na zijn dood heeft ontwikkeld, maar niets wist over het Macedonisch, dat zich op dezelfde manier heeft ontwikkeld. Verder bevatte dit “gesprek” geen enkele exclusieve informatie die bekend zou moeten zijn bij de historische Alexander, zoals de locatie van schatten die door archeologen kunnen worden opgegraven en als bewijs kunnen worden gebruikt, of bij zijn geest, zoals de locatie van het graf met zijn aardse stoffelijke resten.

Twee dagen later “vond” [mkd] een gebruiker op de sociale bookmarkservice Kajmak.ot een overduidelijk nepnieuwsbericht [srp], afkomstig van een Servisch weblog, over de ontdekking van de graftombe van Alexander in het zuiden van de Republiek Macedonië, vlakbij de Griekse grens. Het artikel is als een “echt” nieuwsbericht geschreven, maar elke inwoner van Macedonië met ook maar een beetje kennis van de plaatselijke geografie of van sociale kwesties zou direct zien dat het een grap was, want alle namen van officiële instanties, functies, locaties en personen zijn verzonnen.

Screenshot van de voorpagina van het Macedonische nieuwsportaal Kirilica van 14 april 2009, waarop het nepbericht over de ontdekking van het graf van Alexander de Grote prominent als echt nieuwsbericht is opgenomen

Screenshot van de voorpagina van het Macedonische nieuwsportaal Kirilica van 14 april 2009, waarop het nepbericht over de ontdekking van het graf van Alexander de Grote prominent als echt nieuwsbericht is opgenomen

Diezelfde dag publiceerden [mkd] een aantal Macedonische media, waaronder het nieuwsportaal Kirilica, Macedonische vertalingen van dit volledige “nieuwsbericht”, waar ze een korte, nauwelijks zichtbare opmerking aan toe hadden gevoegd dat de inhoud niet was geverifieerd. Voor dit soort roddelberichten waren de feiten absoluut niet gecontroleerd en er werd ook geen link naar de oorspronkelijke bron gegeven. Gedurende de dag was de site vaak onbereikbaar, waarschijnlijk als gevolg van het grote aantal bezoekers.

Sommige bloggers trapten erin, zoals Vojvodataa van het weblog Radikalno, die schreef [mkd]:

Ik hoop toch zo dat dit waar is. In het artikel staan veel voornamen en achternamen, ik denk dat er wel iets van waarheid in zit. Als het waar is, dan komt God ons te hulp bij onze eeuwenoude strijd voor onze naam en de elementen van onze identiteit, waar Alexander van Macedonië niet los van kan worden gezien.

Andere bloggers, zoals Mojon en Azhder, reageerden met spottende humor en nodigden de media uit om hun artikels over te nemen over de ontdekking van een sexy foto van de wiskundelerares van Alexander in de brugklas, genomen met zijn iPhone Ancient [mkd], en de vondst van de twee schedels van koning Marko [mkd].

Het wetenschappelijk georiënteerde Archeological Diary beschreef daarentegen de hele affaire en gaf een overzicht van de sensatiebeluste (waaronder A1, het meest gezaghebbende nationale tv-station) en de meer ingetogen berichtgeving over deze kwestie. De auteur van het weblog, Vasilka Dimitrovska, een archeoloog, schreef [mkd]:

Om te beginnen moet alle informatie bij ten minste drie onafhankelijke bronnen worden geverifieerd. Jeetje, zelfs ik weet dat, en ik ben niet eens een journalist. Het is onnauwkeurig om nieuws te verspreiden over iets wat met archeologie te maken heeft zonder naar de plek zelf te gaan, zelfs als het om het graf en de geest van Alexander van Macedonië zelf gaat. Tenzij je alle opties controleert en elk greintje twijfel verwijdert, moet je het wetenschappelijk publiek dit soort heftige, emotioneel geladen media-uitingen besparen.

Ik neem aan dat de historici en de archeologen zullen blijven zwijgen over deze gebeurtenissen [mkd], net zoals ze zwegen over de eerste hamburger ter wereld, het Koperen Boek, de Hunza en de Kalash, de affaire rond de steen van Rosetta, enzovoort. Niets is erger dan dit stilzwijgen en negeren, want het suggereert stilzwijgende goedkeuring voor dit soort hypotheses en theorieën. Als maatschappij komen we steeds dichter bij het axioma “dat het land altijd van ons is geweest”, dat tot doel heeft een gezamenlijk en monolitisch beeld te geven van een historische reis van het Paleolithicum tot Tito, ondanks dat sommige etappes niet helemaal “veilig” zijn en tot de bovengenoemde blunders leiden.

De opvatting dat geschiedenis een wetenschap is die is gebaseerd op onberispelijke mythen, zonder elementen die in tegenspraak zijn met het kwetsbare “Macedonische het-is-officieel-van-ons evolutieschema”, moet kritisch worden bekeken. We hoeven niet te liegen [mkd] – de waarheid is genoeg, wat het ook is. Ondanks het feit dat dezelfde neiging van Griekenland tot Zweden voorkomt – volgens recent onderzoek zijn de nationale mythen van alle Europese landen vrijwel identiek [mkd]. Met het verspreiden van dit soort onbeduidende informatie wordt de wereld een vals beeld voorgeschoteld over het versterken van onze identiteit (vooral het oud-Macedonische deel), waarbij de wetenschappelijke benadering, gepubliceerde wetenschappelijke artikelen en gedocumenteerde archeologische vondsten ontbreken. Ik snap echt niet waarom we gebruik moeten maken van een techniek van zelfidentificatie door middel van ontkenning [mkd] ter bevestiging van welk type identiteit dan ook.

Ten slotte vind ik dat Macedonische journalisten die schrijven over cultuur, en vooral over het onderwerp geschiedenis -> identiteit, beter op de hoogte moeten zijn van archeologie als een wetenschap die zich bezighoudt met maatschappijen uit het verleden, niet uit het heden. Ik zou graag tijdens zo'n seminar of workshop spreken. Gratis, als het moet. :-)

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.